'De meeste cliënten willen ook graag Huisje, Boompje, Beestje'

Lotte Krijnsen is gedragskundige bij Humanitas DMH. Ze heeft het werkboek Vriendschap, relaties en seksualiteit ontwikkeld. In een interview geeft ze ons een inkijkje in het werkboek vanuit haar rol als gedragskundige.

'De meeste cliënten willen, net zoals ons, graag Huisje, Boompje, Beestje. De plaatjes in het werkboek helpen begeleiders op weg om het gesprek over seksualiteit aan te gaan. Dit bleek uit de gesprekken na de implementatie van het werkboek.'

Download het werkboek

Voor welke cliëntgroepen is dit boek geschikt?

Het werkboek is bedoeld voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Door de inhoud wat aan te passen (eenvoudiger te maken) kunnen ook mensen met een matige verstandelijke beperking met het werkboek aan de slag.

Hoe kan een begeleider met dit werkboek aan de slag?

Belangrijk is dat begeleiders proactief het gesprek aan gaan. Maar hoe vind je als begeleider nu een 'haakje' om met jouw cliënt te praten over seksualiteit? Het werkboek is geen statisch middel. Je kan een situatie creëren waarin je als begeleider het gesprek start of er doet zich een situatie voor waarop je kunt inhaken. Hieronder staan drie voorbeelden ter verduidelijking, namelijk:

De cliënt vraagt 'Waar komen kindjes vandaan?' (Let op: dat zullen cliënten niet altijd zelf vragen. Dus aan de begeleider de taak om deze vraag te stellen, bijvoorbeeld als er ergens een kindje wordt geboren.)
De cliënt kijkt naar Goede Tijden Slechte Tijden en ziet twee mannen met elkaar kussen. Hij/zij maakt hierover een opmerking of niet. Als begeleider vraag je actief naar beleving hiervan.
De cliënt vertelt dat zijn/haar buurman gaat trouwen. Hij/zij wil dit ook graag of heeft hier nog nooit over nagedacht. Als begeleider start je het gesprek met 'hoe zie jij de toekomst voor je?' 'Waar zou jij willen wonen, en met wie?'

Welke learnings wil je met ons delen?

Negen begeleiders en vijf cliënten deelden tijdens de pilot (van juni tot september 2017) hun ervaringen. Dit zijn de belangrijkste learnings, namelijk:

Je kunt niet iets ontwikkelen zonder de doelgroep waarvoor het bedoeld is te betrekken.
Begeleiders vinden het vaak veel spannender om het onderwerp seksualiteit te bespreken dan de cliënt zelf.
Het belichten van vriendschap, relaties en seksualiteit in de organisatie werkt alleen als de hele organisatie het thema steunt, van bestuurder tot begeleider.
In dit boek staan plaatsjes, die passen bij de belevingswereld van de doelgroep. Niet té kinderlijk, maar wel duidelijk.

Welke reacties heb je zoal ontvangen vanuit begeleiders en/of cliënten die met dit werkboek werken?

We hebben veel positieve reacties ontvangen op inhoud en vormgeving. Een paar woorden die daarin telkens terugkwamen, zijn: 'laagdrempelig', 'duidelijk' en 'kleurrijk'.

Waarom adviseer je een begeleider om met dit werkboek te werken?

Omdat het een leuk en belangrijk thema is, niet alleen voor ons maar ook voor mensen met een verstandelijke beperking. Vriendschap, relaties en seksualiteit vormen een belangrijk onderdeel van ons dagelijks geluk, en dat is voor mensen met een beperking niet anders.

Wat kan een begeleider doen ná het gesprek?

Momenteel zijn we bezig om met een samenwerking met ABCDate te onderzoeken. Het is belangrijk dat er naast het gesprek ook ruimte is voor het opdoen van "praktijkervaring." Het is niet één gesprek, maar een proces. Als het gaat om: hoe kan de begeleider de cliënt verder ondersteunen bij het realiseren van zijn of haar wensen rondom vriendschap, relaties en seksualiteit? Dan kan dit door actief op zoek te gaan positieve relaties. Zo zijn er verschillende datingsites voor mensen met een verstandelijke beperking, zoals ABCDate. Op het Kennisplein vind je een overzicht van datingbureaus.