Design Thinking voor technologie: ‘Met lego kom je op ideeën’

Gepubliceerd op: 27-10-2021

Laatst bijgewerkt op: 01-12-2023

Zorgorganisatie SGL wil een moderne woning bouwen voor hun bewoners. Met technologie die hen ondersteunt in eigen regie. Design Thinking heeft hen geholpen om zich nog beter te verplaatsen in bewoners en medewerkers. Begeleider Nico Salden: ‘Door met lego aan de slag te gaan, ontdekten we meer mogelijke behoeftes.’

Charlotte Lina heeft SGL begeleid in hun zoektocht naar waar de moderne woning straks aan moet voldoen. ‘Ik ben vanuit de Innovatie-impuls gevraagd om samen met hen te kijken hoe mensen straks meer eigen regie kunnen hebben door technologie.’

Niet te snel naar de oplossing

Design Thinking is een manier om behoeftes op te halen bij bewoners. Je wil vaak al snel bespreken welke technologie voor bewoners iets kan betekenen. Maar dan ga je te snel naar de oplossing toe. Uiteindelijk gaat het er om keuzes te maken die een positief verschil uitmaken in het leven van de bewoners. En om keuzes waar de zorgverleners goed mee kunnen werken.

Leer eerst de eindgebruiker goed kennen

Charlotte: ‘Design Thinking is geen methodiek, maar eerder een manier van denken. Je maakt eerst persona’s (type cliënten) om een duidelijk beeld te krijgen van de doelgroep. Voor de nieuwe bewonerslocatie heeft SGL drie verschillende typen bewoners geschreven. Wat voor de één een vraag/probleem is, hoeft voor een ander namelijk niet zo te zijn. Vervolgens ga je kijken naar de huidige situatie. Wat is de situatie nu? Waar hebben mensen last van? En waar willen ze naartoe? Zo leer je de eindgebruiker goed kennen.’

Iedereen aanhaken

Charlotte: ‘Wat goed werkt is dat je projectgroep bestaat uit alle mensen die betrokken zijn bij zo’n proces. Bij SGL waren dit bijvoorbeeld een teamleider, behandelaar en vertegenwoordiging vanuit de ict-afdeling, facilitaire dienst en vastgoed. Het is belangrijk om met elkaar te begrijpen waarom je een bepaalde kant op wilt. Dat vraagt om een goede afstemming.’

Beter om situaties voor te leggen

Om zicht op behoeftes te krijgen, is het belangrijk om toekomstige bewoners te betrekken. Toch heeft SGL dat niet direct aan het begin van het proces gedaan. Het werkt prettig om situaties te bespreken met de bewoners waarover het gesprek kan worden aangegaan. Anders is de vraag voor deze doelgroep veel te open. De besproken situaties zijn uit creatieve sessies met betrokken zorgverleners gekomen.

Bewoners hebben hun wensen met sterren aangegeven

Charlotte: ‘We hebben aan de bewoners een top vijf van voorkomende situaties besproken. Met sterren konden ze daar een waarde aan geven. Vijf sterren betekende bijvoorbeeld “voor mij heel belangrijk” en één ster “voor mij niet belangrijk”. We hebben bewoners ook gevraagd naar andere situaties die voor hen belangrijk zijn rond zelfstandigheid. Deze kwamen dus niet voor in onze top vijf. Tot slot hebben we een sessie gehouden met de projectgroep waarin we onze top drie samen hebben bepaald. Hierbij hebben we gekeken naar situaties die het meeste impact lijken te hebben.’

Bang in het donker: lampen van tevoren aan kunnen doen

Ook bewoonster Nancy werd gevraagd om meedenken. ‘Ik wil zelf bepalen hoe laat ik wakker word. Als de verzorging dan komt, is het fijn om van tevoren te weten wanneer. Ik wil dan zelf de deur kunnen opendoen in plaats van dat de verzorging zomaar binnenkomt. En ik ben bang in het donker, daarom zou ik graag mijn lichten aan kunnen doen voordat ik mijn woning in kom. Tot slot wil ik liever niet gestoord worden door piepers die afgaan. Soms gaat zo’n pieper 20 keer in een half uur af. Daar word je gek van.’

Samen nadenken over een oplossing

‘Het mooie is dat we nu alvast wat met de wensen van bewoners kunnen doen,’ vertelt teamleider Nico.’ Daarvoor hoeven we niet te wachten tot de nieuwe locatie klaar is. Bewoners vinden het dus belangrijk om ongestoord zorg te krijgen en zelfstandiger te kunnen wonen. We gaan dan ook samen met medewerkers, bewoners en leveranciers kijken naar het piepersysteem en huisbediening. Het doel? Een haalbare manier van werken en wonen waar iedereen een goed gevoel bij heeft.’

Met lego beter zicht op wat er speelt

Nico: ‘Charlotte heeft ons verder goed begeleid in het stilstaan bij mogelijke behoeftes. Zo zijn we aan het begin met medewerkers met lego aan de slag gegaan. Met legoblokjes maakten we een kamer en een bed. Met de poppetjes gingen we situaties naspelen. Eén iemand was dan de cliënt, de ander de verzorger. Dan zegt de cliënt bijvoorbeeld die op het bed ligt: “Ik lig hier zo lekker in het donker en jij doet plotseling het licht aan.” De verzorger zegt dan: “Maar ik heb het nodig dat het licht aan is in deze kamer. Ik kom van een lichte gang en anders zie ik helemaal niets.” Door na te spelen, kun je je makkelijker inleven, zonder dat je het allemaal vooraf voor de ander invult. En zo krijg je een beter beeld van wat er mogelijk speelt.’

Meer focus op eigen regie

Nico: ‘De Innovatie-impuls heeft ons meer focus gegeven. Eerst was de focus vooral: We moeten een nieuwe woonlocatie hebben voor onze 28 cliënten met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Nu gaat het vooral om hoe we de eigen regie voor cliënten kunnen vergroten. Die duidelijke focus helpt ons ook in de onderhandelingen met bouwfirma’s en leveranciers van zorgtechnologie.’

Over de Innovatie-impuls

De Innovatie-impuls van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft als doel om het voor cliënten makkelijker te maken om technologie toe te passen. Technologie die in de ogen van cliënten of naasten écht waarde toevoegt en hen ondersteunt. Het programma wordt gecoördineerd en uitgevoerd door Vilans en Academy Het Dorp. Daarnaast wordt het ondersteund door adviseurs, experts en veldspecialisten.