Ervaringskennis in leerplan

Belevingscircuit

‘Voor passend onderwijs is het belangrijk dat er meer aandacht komt voor specifieke doelgroepen, zoals kinderen met een beperking. Studenten krijgen informatie en je kunt ze laten googelen, maar een belevingscircuit werkt beter. Zelf ervaren is toch echt iets anders en blijft beter hangen. Ook de stap erna is belangrijk, want wat doe je vervolgens met die ervaring als leraar in de praktijk? Voorbeelden van belevingscircuits zijn het autismebelevingscircuit, DCD (motorische beperkingen)-beleving en TOS (taalontwikkelingsstoornis)-beleving.’

Ervaringen van kinderen onder 18 jaar

‘We gaan nu met subsidie samen met MEE Gelderse poort LVB18- ontwikkelen. Daarin maken we het belevingscircuit LVB18+, dat MEE al gebruikt, geschikt voor begeleiders van kinderen onder 18 jaar. Dit belevingscircuit bouwen we op vanuit ervaringen van kinderen met een beperking: waar lopen ze tegenaan, welke problemen ervaren ze en welke vragen hebben ze? Op basis van die informatie passen we opdrachten aan en ontwikkelen nieuwe opdrachten.’

Diverse doelgroepen

‘Het belevingscircuit is bedoeld voor verschillende doelgroepen: voor zittende leraren, aankomende leraren (studenten) en het overige personeel, zoals orthopedagogen en intern begeleiders. Maar ook voor leerlingen in de klas, bijvoorbeeld in combinatie met een spreekbeurt. Zo ervaren zij wat een medeleerling met een beperking ervaart.’

Zelf ervaren in het onderwijs

‘Voorheen zag je kinderen met beperkingen vooral in het speciaal onderwijs. In het kader van passend onderwijs zitten kinderen met beperkingen tegenwoordig in iedere klas. We zien kinderen met verschillende beperkingen zoals DCD, autisme, TOS, blindheid of een andere (verstandelijke) beperking. Het is goed als leerkrachten zich in hen kunnen inleven. Via ervaringsleren ondervinden (aankomende) leraren hoe lastig een (on)zichtbare handicap is. Zelf ervaren leidt tot meer begrip.’

Ervaringskennis in de klas

‘Pabo-studenten zijn vaak in eerste instantie doeners en ervaringsleren sluit daar goed bij aan. Maar het blijft wel nodig om ook de verdiepingsslag te maken: want wat ga je met die ervaring in de klas doen? En ook voor leraren geldt: een beleving is geen losstaand iets. Die ervaring moet je onderbouwen met theorie en inbedden in de praktijk. Dit sluit aan bij de leercyclus van Kolb:

• onderdompelen (ervaren)
• waarnemen (reflecteren, ontdekken)
• verklaren (betekenis geven)
• toepassen (uitproberen)

Binnen de aaneenschakeling van leeractiviteiten, waarbij je alle stappen moet doorlopen, vormt ervaren een belangrijk onderdeel.’

Ervaringsleren in het onderwijs

Wat wist jij van de mensen die je ging ondersteunen, toen je klaar was met je opleiding? Niet alle opleidingen hadden aandacht voor wat mensen met een beperking ervaren. En dus leerde je in de opleiding misschien niet hoe daarmee als toekomstig professional om te gaan. Hoe bewust ben jij je nu van de gevoelens, wensen en behoeften van jouw zorgvragers?

Lees verder