Hoe lang wordt de methode al gebruikt?
Bij de organisatie is men begin 2023 gestart met het experiment en is men nu bezig met het trainen van trainers. Daadwerkelijke inzet in het onboardingsprogramma gaat vanaf midden juni 2023 plaatsvinden. In de VVT-sector is men al langer bezig met het inzetten van VR voor leren en ontwikkelen. Zo heeft de VR Bieb voor deze branche al 17 scenario’s ontwikkeld voor trainingen voor zorgmedewerkers. Elk jaar komen daar minimaal vier scenario’s bij.
De thema’s voor deze nieuwe scenario’s worden gekozen door de leden van een externe organisatie. Inmiddels zijn 20 ouderenzorgorganisaties lid van deze externe organisatie. Ook zijn enkele onderwijsinstellingen aangesloten bij de VR Bieb. De toepassing van de inzet van de VR-bril is divers. Eén organisatie gebruikt een VR-module in combinatie met een escape room, zodat medewerkers een houding- en bewegingsgerichte manier van zorg aan cliënten kunnen leren. Andere organisaties verspreiden via de logopedisten de kennis van het slikken en stikken in de organisatie met een VR-scenario. Ook worden in het onderwijs VR-scenario’s ingezet om studenten te laten beleven hoe het is om in een zorgorganisaties te werken.
Hoe vaak wordt de methode gebruikt?
De bedoeling is dat de VR-brillen worden ingezet bij het onboardingsprogramma en daarna in de leergang OMG. Omdat men aan het begin staat van het experiment kan nog niet worden aangegeven hoe vaak de methode wordt gebruikt.
Wat is de doelgroep?
De VR-brillen zijn bedoeld voor iedereen die het onboardingsprogramma doorloopt en/of de leergang OMG. Het is de bedoeling dat dit in een later stadium wordt uitgebreid.
Wordt er geëvalueerd en wat komt daaruit?
In het projectplan staat een aantal evaluatievragen aan de hand waarvan de organisatie bij medewerkers en trainers gaat onderzoeken wat het effect van de inzet van VR-brillen is. Voor de medewerkers gaat het om de volgende vragen:
- Wat doet heftig gedrag met jou als professional?
- Vond je het leuk?
- Wat heb je eraan gehad in de praktijk?
Voor de trainers gaat het om:
- Mogelijkheden en beperkingen van de inzet van VR-brillen.
- Zaken die goed en minder goed liepen.
- Welk gedrag zie je terug bij de medewerkers?
- Hoe kun je werken met VR inpassen in programma’s?
- Wat is de meerwaarde van werken met VR bij de medewerkers?
Omdat de eerste experimenten nog niet hebben plaatsgevonden, kan nog geen antwoord op deze vragen worden gegeven. In de VVT-sector heeft Job van ’t Veer, lector digitale innovatie in zorg en welzijn, onderzoek gedaan naar een aantal VR-scenario’s in de praktijk. Het ging daarbij om kwantitatieve metingen over het korte termijn leereffect en gebruikerservaringen over de meerwaarde van het gebruik van VR. Hieruit is gebleken dat medewerkers zichzelf substantieel beter scoren op een thema na een VR-beleving. Daarnaast bleek dat deelnemers nog niet sterk geneigd zijn tot het experimenteren met hun keuzes tijdens het doorlopen van scenario’s. Dit vindt men wel wenselijk. Tenslotte waardeerde men het zeer om met elkaar te reflecteren op de gemaakte keuzes. Deze reflectie helpt bij de transfer van kennis naar de eigen werksituatie. Voor deze nabesprekingen moet voldoende tijd worden genomen.
Is de methode wetenschappelijk onderbouwd?
Voor de digitale didactiek maakt de organisatie gebruik van het TPACK model van Matthew Koehler en Punya Mishra[1]. TPACK staat voor Technological Pedagogical Content Knowledge, de specifieke deskundigheid van de leraar om de kennis en de vaardigheden die bij een vak horen op een aantrekkelijke en begrijpelijke manier te presenteren aan de leerling met behulp van ICT. De externe organisatie maakt gebruik van verschillende onderzoeken naar de effectiviteit van VR-scenario’s. Een aantal VR-scenario’s uit de VVT-sector zijn onderzocht door Job van ’t Veer, lector digitale innovatie in zorg en welzijn[2] [3].
Wat zijn benodigde investeringen?
- Er moeten VR-brillen worden aangeschaft (ongeveer 400 euro per stuk). Daarnaast moet het schoonmaken, onderhoud, opladen etc. van de brillen worden ingericht.
- Er moeten scenario’s worden ontwikkeld door inhoudsdeskundigen. Als er een community zou kunnen ontstaan voor de gehandicaptenzorg, kunnen deze uren worden verdeeld over meerdere instellingen.
- Specifiek voor het werken met de externe organisatie: de instelling neemt een abonnement bij de externe organisatie om de scenario’s te kunnen gebruiken. Het abonnement is per bril per maand. Hierdoor heeft een organisaties zelf de keuze met welke capaciteit de trainingen met VR worden uitgevoerd. Het abonnement geeft onbeperkt toegang tot alle scenario’s in van de externe organisatie. Als scenario’s vaker bekeken worden, is dat inbegrepen. In het abonnement is inbegrepen dat er periodiek nieuwe scenario’s ontwikkeld worden. Het thema wordt door de leden bepaald en ontwikkeld door de externe organisatie met ondersteuning van de deelnemende organisaties met kennis en ervaring op het gebied van het thema. De externe organisatie geeft ondersteuning bij de implementatie. In de digitale omgeving van de externe organisatie staan ook ‘virtuele uitstapjes’. Dit zijn beelden van mooie plekken in Nederland. Op deze manier kunnen cliënten en/of medewerkers virtueel zonder reistijd Nederland bezichtigen. Het abonnement bedraagt € 99 per maand per VR-bril.
Welke randvoorwaarden zijn te benoemen?
Om het werken met VR in een instelling te introduceren heb je een kartrekker nodig. Daarnaast moet ook de beheersfunctie (beheer en onderhoud van de VR-brillen) worden ingericht.
Welke praktische hulpmiddelen worden gebruikt?
- VR-brillen.
- Scenario’s om met de VR-brillen te werken. Voor de gehandicaptenzorg zijn deze nog in ontwikkeling. Voor de VVT bestaan inmiddels diverse scenario’s bij de externe organisatie.
Welke trainers, coaches of cursussen zijn beschikbaar?
Het scenario Omgaan met gedragsproblematiek is inmiddels beschikbaar.
Wat zijn voordelen van de methode?
Met behulp van VR-brillen kunnen medewerkers in een veilige omgeving moeilijke situaties oefenen en ook andere stappen uitproberen dan zij normaal zouden doen. Daarnaast is de verwachting dat de inzet van VR-brillen kan leiden tot kostenbesparing. Als in de toekomst afdelingen kunnen worden uitgerust met VR-brillen, kunnen medewerkers tijd- en plaatsonafhankelijk gaan oefenen met bepaalde casuïstiek. Je maakt het laagdrempeliger voor medewerkers om te gaan leren en ontwikkelen. Ze zijn niet meer afhankelijk van een bepaalde cursusochtend of middag die ook nog eens plaatsvindt op een hele andere locatie.
Wat zijn nadelen van de methode?
Het blijft techniek waar je mee moet werken. Dingen kunnen kapotgaan, het materiaal kan gevoelig zijn. Het is dus belangrijk hiervoor een goede structuur in te regelen.
Waar is men het meest trots op bij het toepassen van de methode?
De organisatie is er trots op dat men dit innovatieve experiment aan kan gaan. Het is veel werk om andere partijen te enthousiasmeren om met deze nieuwe technologie aan de slag te gaan en dat is nu gelukt. Het zou nog mooier zijn als andere instellingen voor gehandicaptenzorg zich bij dit initiatief aan zouden sluiten, zodat men gezamenlijk op kan trekken en meters kan maken.
Wat zijn verbetermogelijkheden?
Omdat er sprake is van een experiment dat nog in het beginstadium staat, kunnen verbetermogelijkheden nog niet genoemd worden.
Wordt de methode ook elders toegepast? Op welke schaal?
In de gehandicaptenzorg is de inzet van VR-brillen voor leren en ontwikkelen nieuw. De organisatie trekt hierin samen op met andere organisaties (organisatie 5 en een externe organisatie). In de VVT-sector maken diverse instellingen al gebruik van het leren en ontwikkelen met behulp van VR.
Suggesties voor andere organisaties die aan de slag willen met deze methode
Ga het gewoon doen en sluit je aan bij dit initiatief, omdat je samen verder komt.
[1] Koehler, M., & Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge (TPACK)?. Contemporary issues in technology and teacher education, 9(1), 60-70.
[2] Zie bijvoorbeeld https://www.dutchhealthhub.nl/artikel/nieuwste-vr-brillen-niet-zo-belangrijk-bij-zorgeducatie/
[3] Het gebruik van VR-bril wordt genoemd op de website van kennisplein gehandicaptenzorg: https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/actueel/verhalen/technologie-en-ervaringsleren-vr-en-escape-rooms
Er is onderzoek gedaan naar inzet van VR-bril in VG sector: https://ft.ax/i6A
