Middin vergroot met zorgtechnologie eigen regie van cliënten

Mijn Eigen Plan app

Het werkbezoek van minister Hugo de Jonge aan Middin in Den Haag is nog maar net begonnen of hij krijgt al het eerste voorbeeld van wat de Innovatie-impuls kan betekenen voor mensen met een beperking. Hij neemt uitgebreid de tijd om met zijn gastheer, cliënt Walter, kennis te nemen van het digitale planbord en de Mijn Eigen Plan app. Middin werkt al ruim twee jaar met beide technologieën.

In 2019, nog voor de start van de Innovatie-impuls, heeft het de planborden opgeschaald. Veertig procent van alle locaties werkt er nu mee. Op het planbord ziet De Jonge zijn eigen gezicht afgebeeld staan. ‘Oh, ik ben een activiteit’, zegt hij. 'Dat klopt', reageert Walter. En hij legt uit hoe het digitale planbord werkt om cliënten en medewerkers te laten zien wat er per dag op het programma staat. Vervolgens laat hij aan de minister zien hoe de Mijn Eigen Plan app hem helpt om zijn eigen dag structuur te geven. 

Tijdens het werkbezoek krijgt De Jonge zijn persoonlijke app mee om hem door het programma van die middag te leiden. Walter helpt de minister graag bij het gebruik ervan. Het programma begint met een rondleiding, want Walter laat hem de ontmoetingsruimte zien, de keuken en ook zijn eigen woonruimte in het pand midden in de Haagse binnenstad. 

Design thinking

Vervolgens neemt Walter de minister mee naar de ruimte waarin nog meer cliënten zich hebben verzameld voor de sessie Aandachtig luisteren. Vanuit het Design Thinking principe worden vragen gesteld aan bewoners en leden van de centrale cliëntenraad waarbij de minister de opdracht krijgt om goed te luisteren. Om met elkaar kennis te maken, doet iedereen mee met het spel “over de streep”. Ze krijgen vragen voorgelegd als “Voel je je wel eens eenzaam?” en “Ben je tevreden met je leven?”. Aan de ene kant van de streep op de vloer gaan staan betekent ja, aan de andere kant gaan staan betekent nee. Afhankelijk van de vragen schuifelen mensen langs elkaar heen van de ene naar de andere kant. Ook de minister doet mee. 

Heel mooi is hoe eerlijk cliënten vervolgens ingaan op de vraag naar de reden waarom ze aan de ene of de andere kant gaan staan. De rode draad is duidelijk: van betekenis zijn en zoveel mogelijk eigen regie hebben over het leven. ‘Dingen die ik heel goed kan begrijpen’, zegt De Jonge dan ook. En dingen waarin inzet van technologie kan bijdragen aan de oplossing, stelt innovatiecoördinator van Middin Bart Rijgersberg. Hij legt uit:  ‘Voor mensen met een fysieke beperking kan bijvoorbeeld spraakbesturing voor het aan- en uitdoen van de lampen en het openen en sluiten van de gordijnen bijdragen aan hun zelfredzaamheid.

Mensen met hersenletsel of autisme hebben vaak baat bij een app met geheugensteuntjes en hulp bij het aanleren of uitvoeren van taken. Iedereen chat tegenwoordig via bijvoorbeeld Whatsapp, maar als je niet kunt lezen en schrijven is dat lastig. Daarvoor is er een chat-app die volledig met pictogrammen werkt. We zetten een breed scala aan bewezen technologieën, zoals Mijn Eigen Plan, Pictostudio Hallo, GRID en MoWoot. Cliënten voelen zich minder afhankelijk en krijgen meer energie om iets te ondernemen.’

Helpen om zorgtechnologie goed toe te passen

Middin krijgt net als veel andere aanbieders in de gehandicaptenzorg ondersteuning van Vilans om invulling te geven aan de Innovatie-impuls. Het ministerie van VWS wil het hiermee voor cliënten en zorgverleners gemakkelijker maken om zorgtechnologie toe te passen. Simone Heilijgers is een van de adviseurs die hierin een rol spelen. ‘Hier praktische invulling aan geven is echt maatwerk’, vertelt zij, ‘Je moet daarbij starten bij de cliënt, zijn of haar netwerk, begeleiders; waar ligt de behoefte van de cliënt als het aankomt op bijvoorbeeld lekker slapen, sociaal contact of zelfredzaamheid. De antwoorden kunnen divers zijn en dat maakt dat het maatwerk is, op cliëntniveau, maar ook op organisatieniveau. Want elke organisatie is anders, bijvoorbeeld op het gebied van ict en cultuur.

Het is belangrijk om een goed beeld te hebben van de huidige situatie om invulling te kunnen geven aan vervolgstappen in de implementatie. Vanuit de antwoorden kijken we naar technologische mogelijkheden en niet andersom. Een mooi voorbeeld zien we bij Ipse de Bruggen. Een van de methodieken die deze organisatie gebruikt, is een signaleringsplan waarmee cliënten kunnen aangeven of ze zich goed of slecht voelen in een situatie, door dit aan te geven met de kleuren groen, oranje en rood, en wat ze kunnen doen als de uitslag oranje of rood is, om tot groen te komen.

De methode werkt binnen de praktijkruimte, maar cliënten lopen liever niet met zo’n formulier rond terwijl ze wel de behoefte hebben om zelf, zonder afhankelijk te zijn van anderen, rustiger in hun lijf te zitten. Een app die hier een antwoord op kan zijn heet signaLEREN. Hierbij gebruiken cliënten een telefoon om middels dezelfde methodiek rustiger te kunnen worden. Een heel praktisch voorbeeld van hoe een aanbieder invulling kan geven aan de Innovatie-impuls.’

Zelfredzaamheid vergroten

Middin ziet veel kansen voor zorgtechnologie, maar ook veel uitdagingen bij het implementeren en borgen, stelt Bart. ‘Daar kan de Innovatie-impuls duidelijk van meerwaarde zijn’, vertelt hij. ‘Als innovator voel je je vaak alleen, omdat je aan het pionieren bent. Maar we hoeven het niet in ons eentje te doen. We kunnen gebruikmaken van een groot netwerk van andere zorgaanbieders en van de expertise van Vilans en Academy Het Dorp.

Voor ons was het vooral belangrijk om helder te krijgen hoe we de hele organisatie hierin mee konden krijgen. Dat gaat verder dan: ik heb dat probleem en welk product past daarbij. Uit interviews met cliënten leerden we dat voor hen vooral twee grote thema’s speelden: zelfredzaamheid en iets betekenen voor een ander. We hebben ervoor gekozen om met het eerste aan de slag te gaan, omdat dat heel concreet en behapbaar is voor dit project. We weten dat daar goede hulpmiddelen voor beschikbaar zijn, zoals het digitale planbord en de bijbehorende app.’

Over die app waren vooral de ambulante begeleiders direct heel positief: het loste een concrete hulpvraag van de cliënt op. Aan het planbord moesten sommige woonlocaties wat langer wennen. ‘Ze hebben de ervaring dat digitale systemen in de zorg ingewikkeld zijn en flink wat werk kosten’, zegt Bart. ‘Maar toen we ze lieten zien hoe makkelijk en efficiënt ze ermee kunnen werken, viel die drempel al snel weg.’

Het is belangrijk om ruimte te geven aan dat gewenningsproces, stelt Simone. ‘Door ervaring op te doen met wat het kan opleveren om technologie toe te passen binnen de zorg, ontstaat ook de ruimte en wens om technologie net zo vanzelfsprekend te gaan vinden als oplossing – naast de zorg zoals die nu wordt geleverd – als dat nu methodieken en begeleidingsstijlen als vanzelfsprekend onderdeel van de zorg worden beschouwd. Maar dit vraagt wel tijd’, zegt ze, ‘Het gaat om het besef dat iets kan helpen en kan ontlasten in het werk in plaats van dat het als verzwarend wordt ervaren. En ook hierbij geldt: hoe beter de vraag en het antwoord op elkaar aansluiten, hoe succesvoller de ervaring wordt waardoor de technologie toegepast blijft worden. Vanuit onder andere deze gedachte is de Innovatie-impuls ingericht. En dat vraagt om zorgvuldigheid op het scherp krijgen van de werkelijke behoefte.’

En daarin kan die cliënt ook een rol spelen, stelt Bart afsluitend. ‘Sommige cliënten zijn heel goed met consumententechnologie zoals smartphones en computers. Die cliënten zijn dan ook onderdeel van ons innovatieteam en helpen zorgmedewerkers die nog niet zo digivaardig zijn.’

 Lees meer

Project Innovatie-impuls

Thema Technologie en apps

Thema Eigen regie

Thema Inclusie