Spelenderwijs de zorg ontregelen

Wat heeft het spel Ontregel! Alliade en haar zorgonderdelen opgeleverd?

'Het heeft vooral onze cliënten veel opgeleverd. We zijn begonnen met ontregelen bij Reik (sinds 2022 Alliade), het onderdeel van Alliade dat zich richt op mensen met een licht verstandelijke beperking. Door het ontregelen van zorg krijgen zij onafhankelijker en krijgen hiermee regie terug over hun leven. Zo kunnen ze meer invloed uitoefenen op hoe ze hun leven willen vormgeven wanneer zij, om welke reden dan ook, niet meer thuis kunnen wonen. Want ook al wonen cliënten bij ons, het blijft wel hun leven. Doordat ze daadwerkelijk inspraak hebben, verbetert het leefklimaat aanzienlijk. En daar draait het uiteindelijk om: het welzijn van de cliënt.

Ook (interne) regels rondom dingen die ‘standaard’ zijn, hebben we binnen teams heroverwogen en waar nodig afgeschaft. Verder zijn we erachter gekomen dat we vaak regels hanteren ten behoeve van de begeleiders zelf, om situaties beheersbaar te maken. Zo waren er bijvoorbeeld algemene regels over het telefoongebruik of over het verplichte rustmoment op de kamer na het avondeten. Soms moesten jongeren, binnen een bepaalde leefgroep, na schooltijd eerst op de groep komen theedrinken voordat ze met vrienden op pad mochten. Deze regels hebben we omgezet in individuele afspraken. Nu kunnen jongeren ook appen waar ze na school heengaan. Want we willen wel graag weten waar we zijn en hoe het met ze gaat.'

Hoe gaan jullie binnen Alliade verder om met regeldruk?

'We hebben we verschillende projecten lopen. Bij al deze projecten is de centrale vraag: waarom doen we wat we doen? We ontdekken dat regels soms zijn opgesteld in een heel andere tijd of vanuit een ander perspectief of inzicht en dus verouderd zijn. Ook merken we dat elke groepssamenstelling om andere afspraken vraagt; de ene groep neemt bijvoorbeeld meer verantwoordelijkheid dan een andere groep. Dat betekent dat je regels telkens moet afstemmen. En tijden veranderen. Het pedagogische peukje - meeroken met jongeren - kan nu echt niet meer. Terwijl we dat vroeger prima vonden en bijdroeg aan een ongedwongen gesprekje. Zo zie je maar hoe belangrijk het is dat we continu blijven evalueren of het nog wel klopt wat we doen.'

Ook ben je namens Alliade bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) langs geweest. Hoe was dat?

'Ontzettend leuk! Begin december zijn we op uitnodiging naar het Ministerie van VWS geweest waar we met verschillende ambtenaren hebben gesproken over de noodzaak van het aanpakken van de regeldruk. We hebben natuurlijk ook Ontregel! gespeeld en een interne regel van het Ministerie onder de loep genomen. Je merkt dat de eerste vraag van Ontregel! (‘Waarom is deze regel er?’) direct veel discussie oplevert. Daaruit bleek opnieuw hoe krachtig dit spel is.'

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?

'Het bordspel Ontregel! is een groot succes. Eerlijk gezegd hadden we geen rekening gehouden met zoveel belangstelling. Dat is natuurlijk geweldig! Op dit moment ontwikkelen we een nieuwe versie. Binnenkort gaan we de vragensets bij het spel uitbreiden. Daardoor kunnen we meerdere zorgvormen bedienen, zoals ambulante gezinshulpverleners. Zij komen bij gezinnen over de vloer waar soms helemaal geen regels en afspraken zijn. Het spel kan dan juist gebruikt worden om samen met het gezin regels en afspraken te maken. Verder komt er halverwege februari een ‘light edition’ van het spel. Deze editie is compacter en daardoor makkelijker mee te nemen. Het spel werkt verder precies hetzelfde, maar de uitgave is iets simpeler. Uiteindelijk willen we op zoveel mogelijk plekken de zorg ontregelen. Deze versie maakt dit beter mogelijk.'