Technologie scouts: ‘Stem van cliënt onmisbaar bij ontwikkeling zorgtechnologie’
Gepubliceerd op: 20-01-2025
Laatst bijgewerkt op: 22-01-2025
Hoe kunnen we mensen met een verstandelijke beperking betrekken bij de ontwikkeling en implementatie van zorgtechnologie? Het project Technologie scouts van belangenvereniging de LFB onderzoekt wat er beter kan. ‘Te vaak is het betrekken van cliënten nog iets van zeggen in plaats van doen.’ Iedereen is het er wel over eens dat mensen met een beperking betrokken moeten worden bij de ontwikkeling van zorgtechnologie. Maar gebeurt dit al voldoende?
‘We zien voorbeelden waar het goed gaat en waar het beter kan’, vertelt projectleider Sebastiaan Fokke van de LFB. We gaan langs bij zorgorganisaties en gaan in gesprek. We zijn vooral benieuwd of cliënten met een verstandelijke beperking ook mogen meedenken, meepraten en meebeslissen in de keuze van zorgtechnologie.’
Meer dan een vinkje alleen
Sebastiaan: ‘Veel zorgorganisaties hebben een innovatieteam. Dan zie je dat er in de jaarplannen altijd wel ergens iets staat over het “samen doen met cliënten”. Maar toch is het betrekken van cliënten te vaak nog iets wat enkel gezegd wordt. Terwijl het zoveel meer is dan het kunnen zetten van een vinkje alleen.’
Informatie krijgen is niet voldoende
Sebastiaan: ‘We hebben vorig jaar een workshop bij een organisatie gegeven. Dan vroegen we aan cliënten: “Hebben jullie het idee dat je ook betrokken wordt bij de zorg die je ontvangt?” Een meneer zei toen tegen mij: “Jazeker, want we hebben nu een nieuw zorgdossier. En ik heb daar keurig een mail over ontvangen.” Toen gaf ik uitleg over iets medegedeeld krijgen en daadwerkelijk betrokken worden in de keuze. Dat is een belangrijk verschil.’
Over technologie scouts
Technologie kan voor zelfredzaamheid en eigen regie zorgen. Maar hoe toegankelijk is die technologie voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking? In het project ‘Technologie scouts’ van de LFB onderzoeken ervaringsdeskundigen met een verstandelijke beperking dit. Zij gaan op zoek naar nieuwe digitale technologie. Zij onderzoeken welke kansen deze technologie biedt. En wat mogelijke gevaren of drempels zijn.
Sebastiaan: ‘Wij zijn nu ruim 1,5 jaar bezig met Technologie scouts. Tot nu toe hebben we vooral advies gegeven over de ontwikkeling in technologie aan ontwikkelaars. Dit jaar zullen we meer aandacht hebben voor implementatie van zorgtechnologie bij zorgorganisaties.’
Meerdere manieren
Je kunt als organisatie echt stappen zetten om mensen te betrekken. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. Sebastiaan: ‘Neem bijvoorbeeld de keuze voor sleutels voor appartementen voor cliënten. Dat kan een ouderwetse sleutel zijn, een pasje of een druppelsleutel. Als organisatie heb je dan een aantal mogelijkheden. Je kunt bewoners vertellen dat je nieuwe sleutels wilt aanschaffen en vragen naar hun wensen. Of je deelt met bewoners dat je als organisatie denkt aan 3 verschillende nieuwe opties en vraagt hen om er 1 te kiezen.’
IT-bedrijven
Ook bij de bedrijven die zorgtechnologie ontwikkelen, is het betrekken van mensen met een beperking nog wel een aandachtspunt. Sebastiaan: ‘De IT-mensen die daar werken zeggen vaak: “Als we heel eerlijk zijn, kennen we eigenlijk helemaal geen mensen met een beperking. En we weten ook niet waar we ze kunnen ontmoeten.” Daar zit dus echt nog een wens en behoefte.’
Zo is Technologie scouts langs geweest bij een bedrijf dat graag advies wilde. ‘Daar ontwikkelen ze zorgtechnologie die taken uit kan voeren’, vertelt ervaringsdeskundige en onderzoeker Melvin Verheij ven de LFB. Het gaat om een combinatie van een zorgrobot, Siri en Google Calender. ‘We hebben advies gegeven over hoe het er uit moet zien en welke kleuren geschikt zijn. En waarvoor wij deze technologie nodig zouden hebben en kunnen gebruiken.’
Account aanmaken is een drempel
Melvin weet als geen ander dat het bij de ontwikkeling van zorgtechnologie toch vaak mis gaat. Ook al is de technologie speciaal ontwikkeld voor mensen met een beperking. Denk aan apps om andere mensen te ontmoeten. Of aan apps die psycho-educatie geven op afstand.
‘Dan moet je een account aanmaken, een wachtwoord verzinnen en dat wachtwoord onthouden bij inloggen. Voor veel mensen is dit vanzelfsprekend. Maar voor veel mensen met een beperking niet.’
Melvin Verheij , ervaringsdeskundige en onderzoeker
Ernstige gevolgen
Sebastiaan: ‘De samenleving wordt steeds digitaler. En dan zie je allerlei knelpunten ontstaan. Vroeger kon een wachtwoord nog gewoon 1234 zijn. Maar tegenwoordig moeten wachtwoorden aan meer eisen voldoen. Vanwege veiligheid is dat te begrijpen. Maar het wordt hierdoor ook ingewikkelder voor mensen met een beperking. Dat kan ernstige gevolgen hebben. Bijvoorbeeld bij het regelen van geldzaken. Mensen met een beperking komen hierdoor echt in problemen.’
Sebastiaan: ‘Dit maakt wel duidelijk hoe belangrijk de inzet van ervaringsdeskundigheid is. Zij kunnen op heel veel onderdelen meedenken. Onder andere over de inhoud, toegankelijkheid, vormgeving en veiligheid.’
Implementatie
Technologie scouts kijkt tot slot ook wat er goed gaat en beter kan bij implementatie van zorgtechnologie. Sebastiaan: ‘Zo ken ik een zorgorganisatie waar cliënten toegang hebben tot hun eigen zorgdossier. Via een app. Hartstikke mooi. Maar als je dan een cliënt vraagt: “Kan je mij het gespreksverslag laten zien met jouw begeleider?” Dat weet iemand niet hoe. Dus mensen moeten ook leren hoe dat te gebruiken. Zonder aandacht voor implementatie kom je er dus niet.’
Goede wil
Zijn er al voorlopige conclusies te trekken over de grootste knelpunten? ‘Ja,' zegt Sebastiaan. ‘Het merendeel van de problemen gaat over communicatie en te moeilijke taal.’
'Er is ook goed nieuws. We zien namelijk wel dat de goede wil er is. We ontvangen veel positieve geluiden als we feedback geven. Gelukkig maar, want mensen met een verstandelijke beperking hebben zoveel te bieden. Het is dan ook onze missie bij Technologie scouts dat iedereen zich daar bewust van wordt.’
Sebastiaan, projectleider LFB
