Weerbaar maken en houden van medewerkers

Hoe ziet de methode er op hoofdlijnen uit? 

De organisatie wil haar medewerkers weerbaar maken en houden, zowel fysiek als mentaal. Dat is nodig om vaardig te kunnen aansluiten op de ondersteuningsvraag van de cliënt en zich met zelfvertrouwen in het werkveld staande te kunnen houden. Om dit doel te bereiken is in de loop der jaren een heel pakket aan trainingen en ondersteuningsmaatregelen ontwikkeld op het gebied van weerbaarheid. Vragen vanuit de praktijk staan daarbij centraal. Het pakket ziet er als volgt uit: 

• Een basispakket fysieke trainingen.
• Vervolgtrainingen (bijvoorbeeld Omgaan met Gedragsproblematiek). 
• Teamscholing Mentale weerbaarheid.

Dit zijn verplichte trainingen en scholingen die zijn aangepast aan de divisies. De trainingen komen in het kwaliteitspaspoort van de medewerker te staan. Daarnaast biedt de organisatie op het gebied van weerbaarheid: 

• Trainingen op maat aan de hand van concrete praktijkcasuïstiek. 
• Coaching op de werkvloer aan de hand van praktijkvragen. 
• Buddy op de werkvloer. 
• Performance support in de vorm van filmpjes, protocollen, begeleidingsstijlwaaiers (SEO). 

Trainers werken in het primaire proces en als trainer. Tijdens het werk in het primaire proces werken zij tevens als buddy, door tips en adviezen aan collega’s op het gebied van weerbaarheid te geven. 

Kernaspecten van werkplekleren 

• Directe ondersteuning door een collega op de werkvloer (buddy, coaching).
• Tijd- en plaatsonafhankelijk leren (performance support).
• Leren van de praktijk (praktijkcasuïstiek, ervaringsdeskundigen, oefenen in real life setting).
• Samen leren (in een groep).

Wat is de doelstelling? 

De doelstelling is het fysiek en mentaal weerbaar maken van de medewerkers, zodat zij veerkrachtig op de werkvloer staan en meer zelfvertrouwen krijgen. Een veranderende context, zoals Covid-19 en de personeelsproblematiek, hebben direct invloed op het veiligheidsgevoel van cliënten en dat heeft invloed op de weerbaarheid en draagkracht van medewerkers. Uiteindelijk is de doelstelling dat cliënten een ontspannen bestaan kunnen leiden en zich veiligvoelen. Dat zij ontspannen de dag door kunnen komen. De medewerker heeft daar een groot aandeel in. Als de medewerker de cliënt begrijpt, dan kan hij of zij zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften van de cliënt, waarbij de medewerker zijn eigen grens niet overgaat. 

Wat is het beoogde resultaat? 

Het beoogde resultaat is mentale veerkracht bij de medewerkers, zodat zij beschikbaar blijven voor de cliënt en voor zichzelf. Zij moeten ook na een heftige dag voldoende kunnen herstellen. Dat werkt voor iedereen anders. Het is goed voor de medewerkers om te weten wat zij hiervoor nodig hebben, maar ook wat hun collega’s hiervoor nodig hebben. Het gaat dus ook om samenwerking en elkaar in de gaten houden. Een fijn en gelukkig leven voor de cliënt staat hierbij voorop. 

Hoe is de opzet van de methode? 

Het werken aan fysieke en mentale weerbaarheid is opgebouwd uit een aantal componenten: 

• Basispakket fysieke training. De manier waarop de medewerkers zich op de werkvloer bewegen is hierbij het belangrijkste. Vragen als: Hoe sta je erbij? Waar ben ik in de ruimte ten opzichte van cliënten en collega’s? Hoe ziet mijn omgeving eruit? Wat straal ik uit? Hoe kan ik geweldloos kaderen door mee te bewegen en zo uit het conflict te blijven? staan hierbij centraal. Is de medewerker zich bewust van de eigen emoties, de eigen houding, de eigen uitstraling en hoe zij dat kunnen gebruiken? Het gaat er uiteindelijk om dat de cliënten rustig blijven en dat de medewerker kan meebewegen met de cliënt in plaats van olie op het vuur te gooien en een botsing te veroorzaken.
  
  Er wordt in de trainingen vooral ingezet op de-escalerend handelen. Er wordt daarnaast in de trainingen gewerkt aan balans bij de medewerker. Daarbij wordt met elkaar geoefend in een oefenzaal. Medewerkers ervaren dan zelf hoe het is om als cliënt bepaalde fysieke technieken te ondergaan. Daarnaast wordt er ook in de praktijk geoefend. Dan wordt bekeken of de ruimte wellicht beter anders ingericht kan worden (bijvoorbeeld een tafel een kwartslag draaien). Omdat de organisatie ook kinderen als cliënt heeft (en daar andere regels voor gelden en kinderen fysiek heel anders zijn dan volwassenen), wordt er ook een keer per jaar met kinderen geoefend. Die komen van buiten en beoefenen een vechtsport. Met kinderen werken is toch net even anders. Het kan moreel of emotioneel best wat met een medewerker doen als ze een kind moeten meenemen, tegenhouden of vasthouden. Ook kan er op deze wijze gebruik worden gemaakt van feedback van deze kinderen. 

• Vervolgtrainingen, bijvoorbeeld Omgaan met Gedragsproblematiek. Elke medewerker neemt casuïstiek rondom de eigen cliëntproblematiek mee naar de training. Ook wordt gekeken naar de wet zorg en dwang en wat dit betekent voor de eigen praktijk. De ochtenden bestaan uit theorie en in de middagen komt de senior van de groep. Hij of zij wordt dan betrokken bij de implementatie van de theorie op de betreffende groep. Binnenkort gaat er ook een experiment plaatsvinden met het gebruik van virtual reality in deze trainingen. Soms komen cliënten zelf vertellen over hun moeilijke gedrag. 

• Coaching op de werkvloer aan de hand van praktijkvragen. De trainers krijgen vaak vragen vanuit de werkvloer over gedrag dat bepaalde cliënten laten zien en dat de medewerkers niet goed snappen of niet weten wat ze er precies mee moeten. In overleg met gedragsdeskundigen en na het raadplegen van testresultaten van de cliënt en soms ook het zelf gaan kijken op de groep kan dan snel worden ingeschat wat nodig is. De coaching vindt op de werkvloer plaats of kan mee terug worden genomen in groepstrainingen in het leslokaal. Een voorbeeld hiervan is een cliënt die steeds in paniek raakte. Men wist wel waarom dat gebeurde, maar niet hoe de paniek kon worden weggenomen. Het werken met een zwaartedeken bleek een goede oplossing te zijn. Samen met de betreffende medewerkers is toen een protocol gemaakt hoe in deze situatie te handelen en samen met de medewerkers is een instructiefilmpje gemaakt voor de overige collega’s. Zo kunnen medewerkers van en met elkaar leren. 

• Trainingen op maat voor bepaalde groepen, op aanvraag. Praktijkcasuïstiek vormt hierbij het uitgangspunt. De problematiek van de cliënt in de context op de werkvloer vormt hierbij het uitgangspunt. 

• Buddy op de werkvloer. Alle trainers werken zelf ook in het primaire proces. Dat betekent dat zij tijdens het werk als buddy op de werkvloer fungeren en tijdens het werk vragen kunnen beantwoorden en kunnen coachen. 

Bron

Amarant