Zo herken je verslavingsproblematiek

De leidraad ‘LVB en middelengebruik’ is ontstaan vanuit een samenwerking tussen de verslavings-en gehandicaptenzorg’, zegt Linda Gerth van ZonMw. ‘Dat is waardevol. Dit zijn namelijk twee werelden die elkaar nog onvoldoende weten te vinden. Daarbij zijn met de leidraad beschikbare producten over dit onderwerp nu vindbaar op één plek.’

Ga naar de leidraad

Linda Gerth is programmamanager van Gewoon Bijzonder. Ze zorgt ervoor dat alle opdrachten en subsidierondes worden uitgezet. Ook verbindt ze resultaten van alle projecten. En kijkt ze naar wat nodig is zodat kennis ook echt wordt toegepast. Bij de keuze van financiering neemt ZonMw daarbij de kennisbehoefte mee. Die behoefte is groot als het gaat om middelengebruik en problematiek die voortkomt uit een licht verstandelijke beperking (LVB).

‘Gesprek over middelengebruik is lastig'

Linda: ‘We merken dat professionals dit een moeilijke combinatie vinden. Middelengebruik is altijd een lastig onderwerp om over in gesprek te gaan. De uitdaging is nog groter als iemand ook nog een licht verstandelijke beperking heeft. Dan gaat het om de juiste toon en woordkeus vinden. Daarbij kan ook meespelen dat cliënten net doen alsof ze je begrijpen. Terwijl ze een belangrijke boodschap dan toch niet goed meekrijgen.’ 

‘Meer aandacht is nog geen garantie’  

Linda: ‘In de leidraad zijn veertig kennisproducten opgenomen. Dat maakt wel duidelijk dat er steeds meer aandacht voor deze combinatie is. We willen stimuleren  dat de tools ook echt gebruikt worden. Het zou verder mooi zijn als er ook in het onderwijs meer aandacht voor deze problematiek komt. Daarbij wil je dat studenten leren om zelf ook actief op zoek te gaan naar kennis. Dan moeten ze eerst weten dat die kennis er is. Het helpt als docenten de studenten op zo’n leidraad wijzen.’

‘Herkenning scheelt al heel veel’

‘Zeker begeleiders zijn zich er niet altijd voldoende van bewust dat er sprake kan zijn van verslavingsproblematiek’, vervolgt Linda. ‘En in de verslavingszorg weten ze minder van de problematiek die voorkomt bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Die werelden verbinden we met elkaar door de leidraad. Het zou al een hele goed stap vooruit zijn als mensen in de gehandicaptenzorg verslavingsproblematiek herkennen. En mensen in de verslavingszorg herkennen wanneer iemand een licht verstandelijke beperking heeft. Je kunt dan ieder geval doorverwijzen voor de juiste hulp en ondersteuning.’ 

‘Verslavingsproblematiek is hardnekkig’

De leidraad is een bundeling van producten om passende zorg en ondersteuning te bieden. Linda: ‘Uiteindelijk hoop je dat mensen van de verslaving afkomen en dat hun kwaliteit van leven verbetert. Maar verslavingsproblematiek kan best hardnekkig zijn. Het is dan al heel wat als iemand gecontroleerd gebruikt bijvoorbeeld. Dus op zo’n manier middelen gebruikt dat hij/zij nog wel naar het werk of de dagbesteding kan gaan. Zo beperk je de schade.’

‘Ook verward gedrag heeft hiermee te maken’

ZonMw heeft de afgelopen jaren veel aandacht gehad voor verslavingsproblematiek. Het onderwerp komt terug in diverse programma’s. Linda: ‘Momenteel loopt er bij ons een programma dat zich richt op verward gedrag. Ook mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen verward gedrag vertonen. En verward gedrag kan ook weer een relatie hebben met verslavingsproblematiek. Al die gebieden overlappen elkaar.’