Beter functioneren na NAH door Hersenz-behandeling

Gepubliceerd op: 01-04-2016

Laatst bijgewerkt op: 26-11-2023

Mensen met niet-aangeboren hersenletsel functioneren beter en hebben minder zorg nodig door de nieuwe behandelaanpak van Hersenz, blijkt uit onderzoek. Na de behandeling voelen mensen zich fysiek en psychisch sterker. Hersenz levert ook winst op voor de mantelzorgers: zij ervaren minder zorglast. Behandeling van de klachten die mensen ervaren na hun hersenletsel spaart de samenleving bovendien veel geld uit. Iedere euro die geïnvesteerd wordt in de behandeling van Hersenz bespaart de samenleving vijf euro.

Dit blijkt uit de maatschappelijke businesscase die Dock4& Organisatieadvies in Zorg in opdracht van Hersenz heeft gemaakt en uit een pilotstudie van Maastricht University onder 62 mensen die de behandeling gevolgd hebben.

Hersenz is een behandelprogramma voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel dat wordt aangeboden door twaalf zorgorganisaties in Nederland. Mensen met hersenletsel vallen vaak in een gat na ziekenhuisopname en revalidatie. Eenmaal thuis moeten zij hun leven zien op te pakken en ondervinden zij in volle omvang de gevolgen van het hersenletsel. Ze kunnen problemen ervaren in het organiseren van het dagelijks leven, het aangaan en onderhouden van sociale contacten en het deelnemen aan maatschappelijke activiteiten. Zij kunnen hun rol als bijvoorbeeld partner, ouder en werknemer niet meer als voorheen vervullen. Ook hun naasten hebben te maken met de veranderingen en het verlies. Als de juiste zorg ontbreekt, kan onnodige ‘gevolgschade’ ontstaan zoals relatieproblemen, schulden, verslaving, maatschappelijke overlast en langdurige zorgconsumptie.

In Nederland lopen jaarlijks 130.000 mensen een vorm van niet-aangeboren hersenletsel op. Een deel van hen herstelt, maar schatting zeker dertig procent houdt hieraan beperkingen over. In Nederland zijn er tenminste 650.000 mensen met beperkingen als gevolg van hersenletsel. Dit is vier procent van de bevolking. Vaak gaat het om ‘onzichtbare’ cognitieve beperkingen, zoals problemen met aandacht, geheugen, plannen, organiseren, waarneming of het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Een deel van deze mensen heeft tijdelijk of langdurig zorg nodig. De zorgkosten van mensen met hersenletsel bedragen ongeveer drie miljard euro per jaar, hoger dan de behandeling van kanker en suikerziekte opgeteld, zoals prof. Gerard Ribbers eerder berekende.

Meer kwaliteit van leven

Uit de maatschappelijke businesscase blijkt dat er minder of minder intensieve ondersteuning nodig is als er eerst behandeling plaatsvindt. Na het volgen van de behandeling van Hersenz hebben cliënten aantoonbaar minder thuiszorg, fysiotherapie of psychotherapie nodig. Ook vermindert de kans op vallen en botbreuken, neemt medicijngebruik af en worden arbeidsuitval , schulden en grensoverschrijdend gedrag verminderd of voorkomen. Bovendien hebben mantelzorgers baat bij Hersenz, waardoor hun zorgkosten eveneens verminderen.

Cliënten geven aan zich psychisch en fysiek sterker te voelen na de behandeling van Hersenz. Zoals Marcel verwoordt: “Ik ben fysiek en mentaal enorm opgeknapt. Dus ik kan veel meer aan. Mijn conditie is verbeterd en ik kan beter met mijn emoties omgaan.” Sweedy vertelt: “Hersenz is echt mijn redding geweest. Ik voel me zekerder, steviger in mijn schoenen staan.” Jeannette stelt dat ze haar eigenwaarde en het vermogen te genieten heeft teruggevonden en Marion laat de rolstoel tegenwoordig steeds vaker staan. “Met name door het fysieke gedeelte ben ik enorm opgeknapt.” Bij Frits is een wettelijke schuldsanering voorkomen en worden de antidepressiva afgebouwd. Marcella let beter op in het verkeer en kan het thuis nu alleen aan met haar zoon.

Pilotstudie Maastricht University

Maastricht University heeft onderzoek gedaan naar de resultaten van Hersenz. Daaruit blijkt dat cliënten en naasten op diverse punten vooruitgaan door de behandeling van Hersenz. Het onderzoek is uitgevoerd bij 62 cliënten en naasten. Cliënten geven Hersenz het cijfer 8,7. Ze zijn dus zeer tevreden over de behandeling. Enkele significante uitkomsten:

cliënten zijn tevredener met hun participatie in het dagelijks leven
cliënten scoren beter op fysieke tests
cliënten hebben minder zorgvragen
afname in frequentie en ernst van neuro-psychiatrische symptomen
mantelzorgers ervaren minder zorglast
naasten zijn tevredener met hun leven
cliënten laten aanzienlijke verbetering zien op hun persoonlijke doelen

De pilotstudie is uitgevoerd door de afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie van Universiteit Maastricht. Als kanttekening stellen de onderzoekers dat de resultaten betrekking hebben op de directe effecten van Hersenz; er is nog geen informatie of deze effecten op de lange termijn ook behouden blijven. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig.

‘’Nederland is op zich goed geëquipeerd, er is genoeg gezondheidszorg, alleen op de een of andere manier bereikt dat nog niet elke patiënt. Dat betekent dat we de zorg beter moeten richten en beter moeten aansluiten bij de problemen in de chronische fase. En ik denk dat Hersenz een van de voorbeelden is die laat zien dat dat ook kan.’’ (prof. dr. Caroline van Heugten)

De behandeling van Hersenz

De behandeling van Hersenz richt zich op belangrijke gebieden waarop mensen met hersenletsel problemen ervaren: vermoeidheid, denken en handelen, emoties en gedrag, beweging, communicatie en de relaties met hun naasten.

De behandeling is gericht op het omgaan met de beperkingen, het verbeteren van het functioneren, het verwerken van de veranderingen en het vinden van een nieuwe balans in het leven.

Hersenz is er voor mensen met hersenletsel die problemen ondervinden die samenhangen met het hersenletsel. Vaak gaat het om een combinatie van cognitieve klachten, psychische problemen, vermoeidheid of fysieke klachten. Dan is een specialistische, multidisciplinaire behandeling zinvol. Naasten worden nauw betrokken. De behandeling kan zich ook alleen op de naasten richten.