Ganzenbord helpt bij gesprek over onvrijwillige zorg

Gepubliceerd op: 26-11-2020

Hoe bespreek je het thema onvrijwillige zorg en vrijheidsvergroting met mensen met een verstandelijke beperking? Werk- en dagcentrum Middelpolder van Ons Tweede Thuis bedacht een ganzenbord over de Wet zorg en dwang.

‘We waren binnen onze Wzd-projectgroep op zoek naar een losse, laagdrempelige manier om het onderwerp onvrijwillige zorg bespreekbaar te maken. We merkten dat cliënten zich eigenlijk nauwelijks bewust zijn van het feit dat begeleiders veel voor hen bepalen. Om ze te helpen bij de bewustwording dat zij zelf keuzes kunnen maken, ontwikkelden we het Wet zorg en dwang-ganzenbord,’ vertelt Vanessa Vermeer van de werkgroep Wzd bij Ons Tweede Thuis.

Ongedwongen gesprek voeren

Het ganzenbord is een speelse manier om het gesprek te voeren. Daarnaast zit er een klein wedstrijdelement in om het extra spannend te maken. Vanessa: ‘Het gaat niet zozeer over de theoretische inhoud van de wet maar meer over wat cliënten willen. We merken aan de reacties dat het spelen van het spel een mooie manier is om op een ongedwongen manier het gesprek te voeren over onvrijwillige zorg.’

Praktijkvoorbeelden

De cliënten van Middelpolder maakten zelf het spelbord. Elke kleur op het bord is gekoppeld aan een onderwerp van vrijheidsvergroting. Deze 5 onderwerpen zijn:

Verkeer
Eten
Drinken
Gezondheid
Relaties/seksualiteit

Samen bedachten ze voorbeelden uit de praktijk. Vanessa: ‘Vragen die bijvoorbeeld aan bod komen zijn: ‘Kun jij zelf beslissen hoe laat je naar bed gaat?’, ‘Kan je zelf kiezen wat je eet?’ Of: ‘Wie beheert jouw geld?’. Praten over dit soort vragen helpt de begeleiders ook om na te denken over hun eigen rol.’

Iedereen krijgt ruimte

Het leuke van het spel is dat iedereen aan het woord komt. Ook de mensen die minder makkelijk praten. Het spel stimuleert iedereen om te vertellen wat hij vindt. ‘Al spelende merken we dat het gesprek vlotter loopt en gezelliger wordt. Als het gesprek even moeilijk wordt, helpt het ganzenbord om er weer wat luchtigheid in te brengen. Later kun je eventueel iemand nog apart spreken als het in de groep te lastig was.’

‘Soms vinden cliënten het moeilijk om over een bepaald onderwerp, zoals het hebben van een relatie, in de groep te praten. Maar voor de begeleider kan het heel fijn zijn om er dankzij het spel achter te komen dat iemand ergens mee worstelt. Een begeleider verzuchtte laatst al tegen me: wat beslissen wij toch veel onze cliënten.’

‘Er zijn geen foute antwoorden’

Wat vinden de deelnemers van het ganzenbord? ‘Ik vond het erg leuk om het ganzenbord te spelen. Grappige vragen en leuke onderwerpen. In het begin vond ik het wel een beetje spannend om eerlijk antwoord te geven. Gelukkig stelde de begeleiding mij gerust. Er zijn geen foute antwoorden en iedereen kan zeggen wat hij vindt,’ zegt een van de deelnemers aan het Wet zorg en dwang-ganzenbord.

Bestel het ganzenbord

Wil je meer weten over het ganzenbord of het spel bestellen? Neem dan contact op via wetzorgendwang@onstweedethuis.nl.

Over Begeleiding à la carte

Deze aanpak is ontwikkeld in het vernieuwingstraject Begeleiding à la carte van Volwaardig leven [2019-2021) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zorgaanbieders werkten aan hun eigen aanpak voor vernieuwing van persoonsgerichte zorg in de gehandicaptensector.