Het Ontwikkelingsdynamisch model van Anton Dosen

Gepubliceerd op: 18-12-2024

Het ontwikkelingsdynamisch model geeft aanknopingspunten voor de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot psychisch gezonde individuen. Daarnaast biedt de ontwikkelingsdynamische benadering aanknopingspunten voor de behandeling van cliënten met ernstig probleemgedrag. Met name het in kaart brengen van de emotionele ontwikkeling helpt hier goed bij.

De basis van de ontwikkelingsdynamische benadering bestaat uit vier dimensies: de biologische, psychologische, sociale en ontwikkelingsdimensie. Verstoringen in één dimensie kan een verandering in de totale structuur tot gevolg hebben. Daarom is het van belang om bij complexe problematiek gedegen te analyseren wat er op de verschillende dimensies speelt en vervolgens pas interventies te bepalen. Bij voorkeur gebeurt dit door een multidisciplinair team.

Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de levensgeschiedenis van de persoon en de context waarin de persoon leeft. Kenmerkend voor de ontwikkelingsbenadering is ook het belang dat wordt gehecht aan het niveau van emotionele ontwikkeling.

Doelgroep methode

Het ontwikkelingsdynamisch model geeft aanknopingspunten voor de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot psychisch gezonde individuen. Daarnaast biedt de ontwikkelingsdynamische benadering aanknopingspunten voor de behandeling van cliënten met ernstig probleemgedrag. Met name het in kaart brengen van de emotionele ontwikkeling is hier heel helpend bij.

De emotionele ontwikkeling vormt samen met andere dimensies zoals de biologische, de cognitieve en de sociale ontwikkeling de kern van de persoonlijkheidsontwikkeling. De discrepantie tussen de (lagere) emotionele ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling blijkt dikwijls de dynamiek te verklaren van probleemgedrag en/of psychische problematiek. Deze benadering is geschikt voor alle doelgroepen.

Tijdsinvestering en materiaal

Om de methode te kunnen gebruiken, kun je uitgaan van de volgende tijdsinvestering:

Onderdeel van de benadering is het in kaart brengen van de emotionele ontwikkeling. Hiervoor wordt afhankelijk van de gebruikte schaal voor emotionele ontwikkeling ongeveer 1-2 uur gerekend. Inclusief voorbereiding is dat 3-4 uur. De uitwerking kost ook nog 2-3 uur.
De SEO-R2 kost meer tijd en wordt meestal in twee keer afgenomen. Dus 5-7 uur inclusief voorbereiding en uitwerking.

De volgende materialen heb je nodig:

Schaal Emotionele Ontwikkeling-R2 en SEO-V(erkort)
SEO-R2-kleurenprofiel
Tools als “De juiste vraag” en boekjes over de Emotionele ontwikkeling

Opleidingseisen

Voor afname van de Schaal Emotionele Ontwikkeling is een universitaire opleiding (pedagoog of psycholoog met diagnostische aantekening) of een opleiding tot psychodiagnostisch medewerker (minimaal HBO) onder supervisie van een gedragsdeskundige (pedagoog of psycholoog met diagnostische aantekening) vereist.

Casus cliënt EVB+

Tim grijpt begeleiders in de haren en trekt de kleding stuk. Bij het in kaart brengen van de emotionele ontwikkeling blijkt iedereen het erover eens dat hij een ontwikkelingsniveau heeft tussen 6 en 18 maanden. Dit is aanzienlijk lager dan zijn cognitieve niveau van functioneren en zelfredzaamheid. Het verklaarde zijn behoefte aan nabijheid, maar door zijn gedrag deden begeleiders juist een stap naar achteren, in plaats van naar voren. Tim kreeg niet wat hij nodig had. Er werden nieuwe vormen van lijfelijk contact uitgeprobeerd, met name als Tim rustig was. Bijvoorbeeld samen op het waterbed waarbij de begeleider achter hem zit en hij kan leunen. Zijn er nog meer mogelijkheden om beter aan te sluiten bij zijn emotionele ontwikkelingsniveau?

Onderbouwing bruikbaarheid

Evidence-based kennis: kennis op basis van onderzoek naar de werkzaamheid.

Beoordeling

Op de volgende websites vind je publicaties over de onderbouwing van de bruikbaarheid van de methode het Ontwikkelingsdynamisch model van Anton Došen:

Bronnen

Anton Došen als grondlegger en verantwoordelijk voor de doorontwikkeling van het kennisproduct. Meer weten? Ga dan naar deze website of ga naar deze website. Onder het thema Emotionele Ontwikkeling op ons Kennisplein vind je ook een interview met Anton Došen in videovorm.

Onderdeel van de EVB+ leidraad

Deze methode is onderdeel van de EVB+ leidraad. De EVB+ leidraad is een verzameling van kennisproducten voor de specifieke doelgroep: mensen met ernstige verstandelijke beperkingen en probleemgedrag. Probleemgedrag noemen we ook wel moeilijk verstaanbaar gedrag.