Reflecteren op wat je overkomt

Gepubliceerd op: 19-03-2021

Hoe maak je zonder woorden duidelijk dat je veel zin hebt om te gaan logeren? De CMB-onderdompeling laat je ervaren wat het met je doet wanneer communicatie niet vanzelfsprekend is. ‘Deze ervaringsoefeningen en vervolgens hierop reflecteren maken je bewuster van het effect van een beperking,’ vertelt Marian Sloots. Reflecteren is een soort van feedback geven, maar dan voor jezelf.

Zelf uitdagingen ondervinden

Marian Sloots (foto) is projectleider kennisontwikkeling bij de Kentalis academie en betrokken bij de CMB-onderdompeling. CMB staat voor communicatief meervoudige beperking. ‘In de workshop starten we bij binnenkomst meteen met onderdompelen,’ vertelt Marian. ‘Daarbij ervaar je wat het met je doet wanneer communicatie niet vanzelfsprekend is. Je ondervindt welke uitdagingen een persoon met CMB ervaart. Direct bij binnenkomst krijg je als deelnemer ervaringsopdrachten. Je kunt de trainer niet verstaan omdat die een onbegrijpelijke taal spreekt. De ruimte die je binnenkomt heeft een vreemde opstelling met een niet-begrijpelijke samenhang. Daar raak je als deelnemer van in de war. Het geeft een onveilig gevoel. Zo laten de trainers je ervaren hoe het voelt als je de communicatie om je heen niet begrijpt.’

Over jezelf leren door reflecteren

‘Deelnemers krijgen na die “onderdompeling” de gelegenheid om te reflecteren,’ vervolgt Marian. ‘Wat voel je als je ergens binnenkomt en niet weet wat er van je verwacht wordt? Als de wereld onvoorspelbaar is? Wat doet dat met je, ook in je lijf? Daarna gaan ze met elkaar in gesprek over vragen als:

Wat gebeurde er met je?
Welke impact had dit?
Welke belemmering ervaarde je?
Wat deed je om toch grip te krijgen op de situatie?

Juist de combinatie van ervaringsoefeningen en reflectie maakt de leerervaring krachtig. Zonder reflectie wordt het effect van de ervaring niet duidelijk en leer je er minder van.’

‘Na de onderdompeling volgt een uitleg over CMB en gaan de deelnemers verder met een belevingscircuit. Daarin krijgen tweetallen in tien rondes van drie minuten ervaringsopdrachten. De één in de rol van professional, de ander in de rol van iemand met CMB.’

Niet weten wat er komt

‘Het kan zijn dat je zonder woorden duidelijk moet maken dat je veel zin hebt om te gaan logeren,’ legt Marian uit. ‘Of dat je kaneel ruikt en daarna een handmassage krijgt. Je ervaart dan hoe het voelt als je niet weet wat er komt en wat er van je verwacht wordt. Hoe het is als je zintuigen niet goed werken. Hoe je andere zintuigen gebruikt om informatie te krijgen. Je leert veel over de mogelijkheden en beperkingen van mensen met CMB.’

Speedsparren

‘Het belevingscircuit sluit af met voorbeelden uit de praktijk die deelnemers zelf inbrengen,’ zegt Marian. ‘Situaties waarbij de communicatie anders liep dan verwacht. Via “speedsparren” krijgen deelnemers tips van elkaar om met de situatie om te gaan. In steeds wisselende tweetallen bespreken ze wat in hun praktijkvoorbeeld had kunnen voorkomen dat ze elkaar niet begrepen. Als afsluiting schrijven deelnemers hun belangrijkste ervaringen uit de bijeenkomst op. Daarbij geven ze aan wat zij door die ervaringen anders gaan doen in hun werk.’

Bewustwording

‘Medewerkers volgen vaak in het begin van hun dienstverband een onderdompeling,’ besluit Marian. ‘Uit latere gesprekken blijkt dat die ervaring hen bewuster maakt van het effect van een beperking op het dagelijks werk. Na afloop handelen zij bewuster en kijken (weer) beter naar de cliënt.’