Onderzoek naar eenzaamheid onder mensen met een lvb

In het vierjarige project doen vijftien partijen mee, van universiteiten en hogescholen tot kennisinstituten, zorgorganisaties, cliëntenorganisaties en sociaal ondernemers. Het project wordt gefinancierd door NWO.

Waarom zo’n grootschalig onderzoeksproject?

Eenzaamheid is een behoorlijk ingewikkeld probleem. Zeker eenzaamheid van mensen die leven met een licht verstandelijke beperking. We weten uit eerder onderzoek dat eenzaamheid onder mensen met een lvb heel veel voorkomt en vaak al op kinderleeftijd begint. Dit gevoel van eenzaamheid is vaak chronisch en versterkt of veroorzaakt andere problemen zoals depressies, misbruik of strafbaar gedrag. 

Maar er zijn ook heel veel dingen die we nog niet weten over eenzaamheid van mensen met een lvb. Het is namelijk nog niet grondig onderzocht. En dat terwijl 6,4 percent van de mensen in Nederland een lvb heeft. Zo weten we nog niet wat de achtergrond van de eenzaamheid bij mensen met een lvb is en hoe we het best met die eenzaamheid kunnen omgaan. Het ligt voor de hand dat een helpende aanpak rekening moet houden met de oorzaken en factoren die specifiek zijn voor deze groep. Daarom wordt eenzaamheid in dit onderzoeksproject van alle kanten bekeken: vanuit de geschiedenis, vanuit ervaringsdeskundigheid, vanuit de zorg en vanuit sociale initiatieven die eenzaamheid proberen te verminderen. Dit helpt allemaal om een aanpak te ontwikkelen voor het omgaan met en waar mogelijk verminderen van eenzaamheid onder mensen met een lvb. 

Hoe gaan de partijen dit aanpakken?

COLLELO staat voor ‘collaborative learning from loneliness’. Dat betekent ‘Samenwerkend leren vanuit eenzaamheid’, wat in dit project gebeurt door met veel verschillende organisaties en vakgebieden samen te werken en van elkaar te leren. Alle partijen samen vormen een leergemeenschap. En anderen uit de samenleving die niet direct bij het project betrokken zijn denken ook mee. Mensen met en zonder een lvb vertellen binnen het project over hun ervaringen met eenzaamheid. Een ander belangrijk onderdeel is het betrekken van praktijken en initiatieven die iets aan eenzaamheid bij deze groep willen doen. Resultaten van het onderzoek worden gedeeld.

Op welke manier worden mensen uit de doelgroep zelf bij het onderzoek betrokken?

COLLELO werkt vanaf het begin af aan samen met mensen met een lvb en hun cliëntenorganisaties. Zij kennen hun eigen situatie namelijk het beste en zijn daarom onmisbaar om kennis over eenzaamheid van mensen met een lvb te ontwikkelen. Een bijzonder onderdeel is de Ervaringsbrigade. Deze ervaringsbrigade is een groep van zes eigenzinnige meedenkers met een verstandelijke beperking. Zij hebben zelf ervaring met eenzaamheid, en kunnen gevraagd en ongevraagd vanuit hun ervaringen met eenzaamheid in het project meedenken.

Welke specifieke rol vervullen Movisie en Vilans in dit project?

Caroline Harnacke werkt als senior onderzoeker bij Movisie en vertelt: “Movisie en Vilans werken in dit onderzoek nauw samen om de resultaten naar buiten te brengen. Daarom zullen we regelmatig nieuwsartikelen schrijven en andere producten uit het onderzoek publiceren. Ook zorgen we voor uitwisseling met het bredere veld.”

Wat heeft het onderzoek over vier jaar opgeleverd?

Gustaaf Bos van de Universiteit voor Humanistiek: “Ik hoop dat we samen over vier jaar naast helpende inzichten ook een creatieve werkwijze hebben ontwikkeld waarmee mensen echt aan de slag kunnen met de onderzoeksresultaten. Natuurlijk met als doel om beter te dealen met eenzaamheid bij mensen met een lvb, en die waar mogelijk te voorkomen. Dan is het project echt geslaagd!”

Betrokken partijen

Het project Collelo wordt uitgevoerd door de onderstaande partijen met subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO):

ABCDate/ leerzelfonline, Aveleijn, Buurtband/ Fort van verbeelding, Cordaan, ’s Heeren Loo, LFB, Prokkel, Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Leiden, Universiteit voor Humanistiek, PThU, Hogeschool Windesheim, Nivel, Movisie en Vilans.

Lees meer

Bekijk op de website van Movisie de publicatie over eenzaamheid bij mensen met een verstandelijke beperking en het literatuuronderzoek 'Ik hoor er (niet) bij'.

Lees de column 'Alleen' over eenzaamheid in de nacht. 

En bekijk hier nog meer bronnen voor kennis over eenzaamheid.