Dit zijn handige hulpmiddelen om de kwaliteit in de relatie te verbeteren:
Op de pagina Aan de slag met de zorgrelatie vind je een overzicht van handige hulpmiddelen.
Bekijk de brochure Beter communiceren met mensen met een beperking.
Drie vormen van begeleiding die cliënten fijn vinden
Gepubliceerd op: 05-08-2022
Bij persoonsgerichte zorg stel je de cliënt centraal. Voor het project Begeleiding à la carte van Volwaardig leven spraken we daarom meerdere mensen met een beperking. Wat vinden zij belangrijk? En daar vallen toch wel drie belangrijke overeenkomsten in op. En dat zijn dingen die we allemaal belangrijk vinden in relatie tot een ander.
Dit vinden mensen met een beperking belangrijk in de begeleiding:
- Kwaliteit in menselijk contact
- Zelf kunnen ervaren
- Als totaal mens worden gezien
1. Kwaliteit in menselijk contact
Wat opvalt in de verhalen van cliënten is dat zij vooral de kwaliteit van menselijk contact belangrijk vinden. Met kwaliteit bedoelen we niet zozeer welke methode je als begeleider gebruikt. Of wat nou precies de inhoud is van het gesprek. Maar meer zaken die belangrijk zijn in de relatie tussen de begeleider en de cliënt. Denk bijvoorbeeld aan oprecht luisteren. Cliënten noemen zaken als ertoe doen, jezelf kunnen zijn en dat er tijd en aandacht voor je is. Voldoende tijd en aandacht klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het kennelijk toch niet altijd.
Zo vertelt een ervaringsdeskundige: ‘Mensen denken al snel dat de nodige aandacht er wel is, want er zijn toch begeleiders? Maar vergeet niet: als je in een woongroep woont, moet je die begeleider met heel veel mensen delen.’ Ook vertelt een bewoner van WonenPlus: ‘Wat ik fijn vind is dat de begeleiders hier wel tijd voor me hebben. Bij de vorige organisatie was dit niet zo. Hier kan ik altijd op de begeleiders terugvallen. Er wordt echt naar me geluisterd. Ik heb het gevoel dat ik ertoe doe.’
2. Zelf kunnen ervaren
Ook het zelf kunnen ervaren, is belangrijk voor cliënten. Ook mensen met een beperkingen vinden het niet fijn als er voor hen wordt besloten dat iets niet kan. Zo vertelt een bewoner van WonenPlus: ‘Ik verlangde ernaar om op mezelf te wonen. Daarom heb ik een tijdje begeleid wonen geprobeerd. Maar dat bleek toch te moeilijk. Toen heb ik aan de manager aangegeven dat ik weer terug wilde naar een groep. Samen met de begeleiding heb ik toen besproken wat de beste oplossing is voor mij.’
Als iemand met een beperking iets heeft geprobeerd, kan het dus ook niet gelukt zijn. Maar dat helpt bij de acceptatie ervan. Het heeft dan toch in de beleving van iemand een meerwaarde gehad. Dat maakt heel veel verschil.
Een ervaringsdeskundige van de belangenvereniging voor en door mensen met een beperking (LFB) vertelt: ‘Ik heb ooit van een begeleider te horen gekregen dat ik nooit in staat zou zijn om presentaties te geven. Maar hij heeft ongelijk gehad. Want ik doe dat nu toch voor de LFB. Daarom moet je altijd oppassen met dit soort uitspraken.’
Begeleiders kunnen het dus ook weleens verkeerd hebben met hun inschattingen. Ook daarom is het belangrijk om cliënten zelf te laten ervaren en ontdekken. Zo vertelt een begeleider: ‘We hadden een cliënt die zwaar dyslectisch was. Hij wilde een opleiding als kok gaan volgen. We dachten dat dit niet haalbaar was. Toch hebben we het hem laten proberen. Door de aanschaf van een slimme bril lukte het hem alsnog om de tabellen in kookboeken te lezen. Later hoorde ik dat hij zijn diploma had behaald. En dat dus tegen beter weten in van iedereen.’
In bovenstaand voorbeeld heeft de organisatie de cliënt geholpen met zijn vraag. Dit door mee te denken over de aanschaf van een slimme bril. Wil je ook vraaggericht aan de slag? Met de handleiding Vraaggericht coachen begeleid je mensen met een arbeidsbeperking naar of op het werk.
3. Als totaal mens worden gezien
Ook als totaal mens worden gezien, is belangrijk voor cliënten. Dit betekent dat er ook oog moet zijn voor ontwikkeling. Zo vertelt een ervaringsdeskundige: ‘Wat ik jammer vind is dat je één keer een IQ-test krijgt en dat dat dan als je intelligentie wordt gezien voor de rest van je leven. Ik vind dat het mogelijk moet zijn om vaker een IQ-test te doen.’
Ook erkend worden om talenten vinden cliënten belangrijk. Zo vertelt een ervaringsdeskundige: ‘Wat ik jammer vind is dat de nadruk zo vaak ligt op de beperking. Dat zie je bijvoorbeeld aan de Participatiewet. Terwijl ik zoveel te geven heb. Als ervaringsdeskundige werk ik voor verschillende organisaties. Ik kom ook iets moois brengen waar organisaties wat aan hebben.’
Wil jij ontwikkeling meer stimuleren? Lees dan het artikel over de Grote Methodiekengids.
De Academie voor Zelfstandigheid heeft een opleidingsaanbod voor mensen met een beperking. Zo kunnen mensen gratis het Ontwikkelingsgerichte Dagbestedingsprogramma online volgen. Dit is een mix van creatieve, sportieve, spel- en leeractiviteiten.
Over Begeleiding à la carte
Deze aanpak is ontwikkeld in het vernieuwingstraject Begeleiding à la carte van Volwaardig leven [2019-2021) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zorgaanbieders werkten aan hun eigen aanpak voor vernieuwing van persoonsgerichte zorg in de gehandicaptensector.
