Ervaringsleren in het onderwijs

Voorbereiden op persoonsgerichte zorg

We zien een ontwikkeling naar meer persoonsgerichte zorg, nog meer afgestemd op persoonlijke wensen en behoeften van mensen met een beperking. Dat vraagt ook iets van onderwijsinstellingen en van de stagebegeleiding bij zorgorganisaties. Want hoe bereid je toekomstige zorgprofessionals daarop voor? Hoe inspireer je hen om alert te zijn en blijven op de behoeften en wensen van hun zorgvragers?

Ervaringsleren blijkt hierbij een waardevol hulpmiddel te zijn. Daarmee kunnen (toekomstige) zorgprofessionals zelf ervaren hoe zorg voelt voor mensen die zij (gaan) ondersteunen. Het Zorgtrainingscentrum in Zwolle en het Praktijkhuis in Amsterdam zijn hiervan goede voorbeelden.

Trainen in labs

In het Zorgtrainingscentrum ervaren studenten en zorgprofessionals via inleefsessies hoe zij respectvolle zorg kunnen bieden. Het Zorgtrainingscentrum is een samenwerking van mbo, hbo, zorginstellingen en bedrijfsleven. Tijdens ervaringsstages neemt de zorgverlener de rol van de zorgvrager aan. Het ervaringsleren vindt plaats in drie verschillende labs:

1. Het Zorgethisch lab: je ervaart de leefwereld en denkwijze van de cliënt in simulatiesessies.
2. Het Zorgtechnisch lab: je ervaart het werken met nieuwe zorgtechnologieën.
3. Het Wijkzorglab: je leert en werkt in de dagelijkse praktijk.

Na afloop reflecteren de deelnemers samen op hun ervaringen. Door deze vorm van ervaringsleren krijg je als deelnemer nieuwe inzichten en leer je jezelf verplaatsen in de zorgvrager. Het maakt je er meer bewust van hoe het voelt om kwetsbaar en afhankelijk te zijn en hulp nodig te hebben bij alledaagse dingen. 

Docenten Anja Waninge en Inge van de Oever vertellen in het blad Zorgpact (pdf) welke impact een dagsessie bij het Zorgethisch Lab op hen had.

Het Praktijkhuis met alles erop en eraan zit op de eerste verdieping van het Nicolaes Tulphuis. Dit biedt studenten ergotherapie aan de faculteit Gezondheid van de Hogeschool van Amsterdam de mogelijkheid om ervaringen op te doen in een echte thuissituatie.

Zelf doen

Je kunt ervaringsleren ook zelf inzetten op de werkvloer. Door met collega's eenvoudige oefeningen te doen, waarbij je zelf de zorg ondergaat die jullie geven. Laat je bijvoorbeeld eens rondrijden in een rolstoel, of neem zelf plaats in de tillift. Hoe voelt het om de hele dag een luier aan te hebben of door veel verschillende handen aangeraakt te worden? En diezelfde oefeningen zijn ook prima bruikbaar tijdens stages. Zo ervaren stagiaires hoe het voelt om een beperking te hebben en afhankelijk te zijn van anderen.

Ervaringskennis in het leerplan 

Hans Nijtmans is werkzaam bij onderwijsgroep Puntspeciaal en Han Pabo (Arnhem). Hij legt uit waarom het zo belangrijk is dat studenten en leraren meer ervaring opdoen met kinderen met een beperking. Deze ‘ervarings’kennis maakt niet standaard deel uit van het PABO-leerplan. Alleen als studenten zich specialiseren, wordt hieraan aandacht besteed.

Lees hoe Hans daar graag verandering in wil brengen