Lekker wakker worden met MijnLevenMijnRitme Goede Morgen

Lekker wakker worden

Sijbers: 'Het project MijnLevenMijnRitme (MLMR) ging over het verbeteren van het dagritme; de nacht en het slapen zijn hierin niet meegenomen. Een goede nachtrust is uiteraard wel belangrijk en van invloed op het dagritme. Zo weten we bijvoorbeeld dat 70% van de mensen met een verstandelijke beperking een verstoord slaapritme heeft. Dus we wilde heel graag iets doen met slaap. Omdat het slaapproces heel complex is durfden we eigenlijk onze vingers hier niet aan te branden. Maar iedereen moet wakker worden, dat is een stuk eenvoudiger.'

'We hebben nog nooit onderzoek gedaan naar hoe iemand wakker wordt, terwijl lekker wakker worden heel bepalend kan zijn voor de rest van je dag. Denk maar eens aan jezelf. Hoe is je dag is als je niet lekker wakker wordt, bijvoorbeeld als je je verslaapt en wakker schrikt? Het doel is dan ook: Lekker wakker worden. De overgang tussen de nacht en de dag gemakkelijker maken.'

Onderzoek met licht en geluid

'We wilden onderzoek doen naar de kwaliteit van slapen, met name van het wakker worden. We zijn begonnen met een 0-meting. We hebben 11 cliënten twee weken een Actiwatch om gedaan. Daarnaast hebben we de zorgmedewerkers gevraagd te monitoren wat ze zien als ze ’s morgens de slaapkamerdeur open maken. Is iemand wakker? Wordt hij wakker? Slaapt hij door? En wat is de stemming?'

'Daarna hebben we een (technologische) interventie gepleegd. 15 min vóór de zorgmedewerker binnenkomt gaat bij cliënten langzaam een lamp branden (een wake-up light & vloeistofprojector) en na 5 minuten komt daar het geluid van fluitende vogels bij. Ook hier hebben we gedurende twee weken de resultaten gemeten.'

Wat was het resultaat?

'Bij zes cliënten zagen we een verbetering op alle deelgebieden van het slapen: inslapen, doorslapen en wakker worden. Bij de overige vijf cliënten waren er verbeteringen op een van de deelgebieden. Bij alle cliënten die onrust lieten zien bij binnenkomst van de zorgprofessional waren ze nu altijd wakker en altijd ontspannen. Cliënten die normaal van hun kamer gingen zodra ze wakker waren, blijven nu wachten tot het lampje aangaat.' 

'Na deze eerste test hebben we nog twee testen gedaan op andere locaties, in totaal met 17 cliënten. Om praktische overwegingen hebben we hier niet de Actiwatch gebruikt, maar alleen de observatieformulieren. Bij 12 van de 17 cliënten zagen we een verbetering in het patroon van wakker worden/wakker zijn en een verbetering van de stemming van de cliënt bij het open maken van de deur.'

Waar werd je het meest door geraakt?

'Een meneer van 50 die enorm spastisch is. Hij moest altijd wakker gemaakt worden en daar schrok hij enorm van. Het duurde vaak tot 1,5 uur voor hij weer in zijn normale spierspanning zat (Data van de Actiwatch). Na de interventie was hij altijd wakker, goed gemutst en zat hij na binnenkomst van de zorgmedewerker na 3 minuten weer in zijn normale spierspanning.'

Waar liepen jullie tegenaan?

'We wilden graag gebruik maken van Philips Hue verlichting, maar omdat er geen open wifinetwerk is, werkte dit niet optimaal. Lampen gingen niet altijd op het juiste tijdstip aan of uit. We maken nu gebruik van onder andere een wake-uplight. Maar als bijvoorbeeld de klok een uur wordt verzet komt het regelmatig voor dat de stekker eruit wordt getrokken.'

Welk advies geef je anderen?

'Kijk heel goed naar de slaaphygiëne bij mensen met een verstandelijke beperking. En als je denkt dat er wat te verbeteren valt, is klein beginnen een goed idee: donkere kamer, niet (te lang) slapen overdag, laat de nacht niet te lang duren. Ook onze interventie is een eenvoudige, gemakkelijk toe te passen en relatief goedkope oplossing om een start te maken.'

Wat zou je graag willen?

'Een wetenschappelijke studie naar de gevolgen van het voorspelbaar maken van het moment van wakker worden en de invloed daarvan op het hele slaapproces. Ik denk dat die invloed groter is dan wij nu denken en dat we hierdoor het 24 uurs ritme en het welzijn van de cliënten echt kunnen verbeteren.'

Meer meer weten over project?

Wil je meer weten over dit project? Neem dan contact op met Rutger Sijbers van Siza.

Lees meer:

• Methode MijnLevenMijnRitme Goede Morgen
• Methode MijnLevenMijnRitme
• Thema Digitale zorg

Laatst bijgewerkt op: 15-12-2023