Meer bewustwording door vork, lepel en mes

Gepubliceerd op: 26-02-2020

Hoe geef je iemand met EMB op een simpele manier meer regie zonder dat het veel tijd kost? Dat was de vraag waar Cello mee aan de slag ging in de binnenring van het leernetwerk EMB in het vizier. Ze bedachten ‘het bewustwordingsbestek’. Christel Goossens vertelt hoe dat verliep en hoe je het bestek - behalve om te eten - gebruikt.

‘Het idee om een bestek te maken ontstond tijdens onze eerste brainstorm, in de auto op weg naar Utrecht', vertelt Christel. ‘Het zakte ook weer weg want we hadden nog niet bepaald waar het nieuwe product aan moest voldoen.’

Eigen regie van cliënt staat centraal

Wat Christel en haar collega's wel wisten: het moest in ieder geval bijdragen aan de eigen regie van mensen met EMB. Maar ga je ze dan helpen beter duidelijk te maken wat ze willen? Of ga je begeleiders ondersteunen zodat zij beter letten op de signalen van de cliënt? Christel: ‘Voor cliënten is al veel ontwikkeld. Denk bijvoorbeeld aan knop waarmee je een apparaat kunt bedienen of waarmee je iets duidelijk maakt. Maar als de begeleider goed naar de cliënt kijkt, is die knop misschien helemaal niet nodig.’

Ontwikkeling van bewustwordingsbestek

Zo ontstond het bewustwordingsbestek: een serie vorken, messen en lepels met een opdruk die de begeleiders uitnodigt bewuster naar de cliënt te kijken. Denk bijvoorbeeld aan vragen als:

Is de substantie goed?
Wacht jij lang genoeg?
Lust ik vis?
Staat de radio aan?

‘In totaal zijn er 40 verschillende teksten die samen met de medewerkers bepaald zijn’, vertelt Christel. ‘Soms vraagt dat om directe actie, bijvoorbeeld omdat je die radio uit moet zetten. En soms moet je op zoek naar wat meer achtergrondinformatie, bijvoorbeeld door de familie te vragen waarom jouw cliënt niet zo blij kijkt als hij brood met pindakaas krijgt. Of door aan je collega’s te vragen hoe lang zij wachten met het geven van een volgende hap.’

Nu introduceren, daarna uitbreiden

Het is de bedoeling dat de besteksets straks gaan rouleren zodat de medewerkers steeds opnieuw, met wisselende vragen, uitgenodigd worden hun cliënt beter te leren kennen. Christel: ‘We gaan het bestek introduceren tijdens een diner, de teams gaan er dan zelf mee eten na een korte uitleg. Daarna krijgen ze een set uitgereikt voor hun eigen locatie. En intussen denken we ook na over uitbreiding bij andere dagelijks terugkerende handelingen. Bijvoorbeeld bij het wassen en douchen. Welke geur vindt iemand prettig? Houdt hij van stevig of juist zacht afdrogen? Dit soort vragen kun je dan bijvoorbeeld laten afdrukken op de zeep- of shampooflessen.’

Meer regie met weinig inspanning

Christel kijkt met veel plezier terug op het leernetwerk EMB in het vizier. ‘Het heeft ons veel opgeleverd’, zegt ze. ‘De strakke deadlines zorgden ervoor dat we ook werkelijk aan de slag gingen. Ook de ideeën van andere organisaties werkten erg stimulerend. Je wordt gedwongen tijd en aandacht te besteden aan je idee en het is geweldig om te zien dat het dan lukt. We zijn trots op dit product. Het kost de begeleider nauwelijks extra werk en toch geven we onze cliënten met EMB meer regie. Dat is precies wat we wilden.’