Hoe lang wordt de methode al gebruikt?
De serious game rondom medicatieveiligheid wordt ongeveer een jaar gespeeld.
Hoe vaak wordt de methode gebruikt?
Het Medicatiespel is inmiddels acht tot tien keer gespeeld in de organisatie (door verschillende teams).
Wat is de doelgroep?
Het spel wordt gespeeld met zorgmedewerkers die samen in een team zitten.
Wordt er geëvalueerd en wat komt daaruit?
De organisatie geeft aan dat men kijkt naar de reflecties na het spelen van het spel; deze zijn erg belangrijk. Medewerkers geven bijvoorbeeld terug dat zij zich niet bewust waren van bepaalde protocollen om medicatie te verstrekken en dat ze door het spel hier nu beter op gefocust zijn. Daarnaast geven ze aan dat ze nu beter weten wat de impact van bepaalde medicatie op cliënten is, bijvoorbeeld: een cliënt gaat van bepaalde medicatie niet alleen minder slapen, maar kan daardoor ook onrust op een groep veroorzaken.
Er wordt bij de organisatie gekeken naar het aantal medicatiefouten en of deze meer of minder worden. Het is lastig te beoordelen of dit gekoppeld kan worden aan het spelen van het spel. In feite zou je de game gepaard willen laten gaan met (wetenschappelijk) onderzoek. Als je goede resultaten kunt laten zien, dan zijn mensen waarschijnlijk eerder geneigd het spel te gaan spelen. Op dit moment ontbreken de kennis en tijd bij de organisatie om een dergelijk onderzoek op te zetten. Wel geven zorgmanagers aan dat alleen al het spelen van het spel bijdraagt aan teambuilding en dat er meer bewustwording is rondom het thema medicatieveiligheid.
Is de methode wetenschappelijk onderbouwd?
Het bedrijf waarmee de organisatie heeft samengewerkt om het spel rondom medicatieveiligheid te ontwikkelen maakt gebruik van literatuur en theorieën rondom serious gaming[1].
Wat zijn de benodigde investeringen?
Het spel moet ontwikkeld worden. Dit betekent ureninzet van mensen die het spel moeten ontwikkelen en testen. Het spel over medicatieveiligheid is ontwikkeld door een kwaliteitsverpleegkundige, een begeleider en een aandachtsfunctionaris medicatie in samenwerking met het bedrijf. De ontwikkeling van het spel kostte al met al ongeveer 10.000 euro. Vervolgens moeten de spellen ook gemaakt worden. Het medicatieveiligheidsspel is gemaakt door een extern bedrijf gespecialiseerd in serious games. Tenslotte moet rekening gehouden worden met de uren voor de spelleiders en de verleturen van de medewerkers die het spel spelen. Het spel duurt ongeveer drie uur. Dit is inclusief reflectietijd en (de)briefing.
Welke randvoorwaarden zijn er?
- Het is belangrijk om een goede spelleider te hebben. De spelleider moet inhoudelijk goed op de hoogte zijn van het spel en de inhoud van het onderwerp van het spel. Daarnaast moet de spelleider de vaardigheid hebben om samen met de deelnemers te reflecteren op het spel. Daarvoor zijn coachende vaardigheden nodig. De spelleider moet ook in staat zijn om samen met de deelnemers de vertaling naar de praktijk te maken, zodat er bij de deelnemers bewustwording ontstaat als opmaat voor gedragsverandering. Ook moet de spelleider feeling hebben met de doelgroep en daar goed op in kunnen spelen. De spelleider moet improvisatievermogen hebben en een beetje humor. Er kan dan meer uit het spel worden gehaald.
- Er is tijd voor de deelnemers nodig om het spel te spelen. In de huidige tijd van personeelskrapte is het lastig om deze tijd vrij te maken voor een team. Het spel spelen gaat op basis van vrijwilligheid.
- Het zorgmanagement moet goed meegenomen worden, want zij moeten ruimte geven aan de teams om het spel te gaan spelen. Voor het spel over medicatieveiligheid is samenwerking gezocht met de afdeling HR. De afdeling HR heeft het spel inmiddels opgenomen in het opleidingsaanbod voor de zorgmanagers. Het spel zit in het niet-verplichte deel van het aanbod.
Welke praktische hulpmiddelen worden gebruikt?
Het spel.
Welke trainers, coaches of cursussen zijn beschikbaar?
Voor het spel zijn twee spelleiders beschikbaar: een kwaliteitsverpleegkundige en een persoonlijk begeleider die een hbo-opleiding Social Work heeft afgerond. Zij worden hiervoor gefaciliteerd in tijd.
Wat zijn voordelen van de methode?
Met een serious game kijk je op een andere manier naar een problematiek, meer out-of-the-box. Dat wekt de interesse van medewerkers en het management. Je kijkt op een andere manier naar serieuze zaken, op een laagdrempelige manier en spelenderwijs.
Wat zijn nadelen van de methode?
Je bent erg afhankelijk van een goede spelleider. Als je niet de juiste spelleider hebt dan wordt het spel niet op de juiste manier gespeeld en heeft het niet het gewenste effect. Het spel spelen kost tijd. Met de huidige personeelstekorten kan dat lastig zijn.
Waar is men het meest trots op bij het toepassen van de methode?
De organisatie is er trots op dat zij het spel voor en door medewerkers heeft laten ontwikkelen. Het is echt een vorm van co-creatie, waarbij ook hele specifieke organisatie-dingen in het spel zijn gekomen. Er is vanuit meerdere perspectieven meegedacht. Men is trots op het product dat er nu staat en gebruikt wordt.
Wat zijn verbetermogelijkheden?
In eerste instantie lag de focus te veel op het spelelement. Er was behoefte om het inhoudelijke element beter te laten terugkomen. Dat is inmiddels gebeurd. Je moet echt goed kijken naar balans in het spel. Het moet gaan over de inhoud, maar het moet ook leuk blijven.
Wordt de methode ook elders toegepast? Op welke schaal?
Voor het spel over medicatieveiligheid is interesse geweest van een andere gehandicaptenorganisatie. Deze organisatie is door de organisatie in contact gebracht met het bedrijf dat de serious game heeft ontwikkeld; zij zijn voor hen nu ook het spel aan het ontwikkelen. Verder lijkt serious gaming vrij nieuw in de gehandicaptensector. Er zijn wel escaperooms ontwikkeld maar niet specifiek voor de gehandicaptensector. Dit soort spellen zijn vrij uniek.
Suggesties voor andere organisaties die aan de slag willen met deze methode
Het is belangrijk om uit te gaan van een vraag vanuit de organisatie. Daarnaast is eigenaarschap belangrijk. Pak het op een projectmatige manier aan en neem daarin ook de borging mee.
Bronvermelding
[1] De systematiek/onderbouwing voor deze game rondom medicatieveiligheid is niet in het interview aan de orde gekomen. Wel is er een verscheidenheid aan publicaties rondom het effect en gebruik van serious gaming (in diverse sectoren/industrieën, waaronder de gehandicaptenzorg).
