Inzet technologie biedt extra perspectief bij probleemgedrag cliënt

Gepubliceerd op: 25-09-2024

Het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) werkt samen met Vilans en Academy Het Dorp om de meerwaarde van technologie als mogelijke interventie te onderzoeken. Deze samenwerking laat kansen zien om de dagelijkse zorg en ondersteuning te verbeteren voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag. Welke stappen zijn gezet? En wat is belangrijk?

Mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag kunnen zelf vaak moeilijk aangeven wat er met ze gebeurt en hoe ze zich voelen. Ze zijn afhankelijk van de ander. Het is dan ook een zoektocht om probleemgedrag te voorkomen. Wanneer CCE gevraagd wordt voor een consultatie zoeken ze samen met de zorgorganisatie welke interventie een nieuw perspectief kan toevoegen op het gedrag van de cliënt. Dit perspectief biedt inzichten die mogelijk tot een andere aanpak of uitkomst kunnen leiden.

CCE, Vilans en Academy Het Dorp werken samen vanuit de Innovatie-impuls. Hierbij gaat het om bewustwording en kennis van nieuwe mogelijkheden om de zorg voor deze mensen en hun kwaliteit van bestaan te verbeteren. In het volgende praktijkvoorbeeld heeft CCE met adviseurs van de Innovatie-impuls samengewerkt.

Praktijkvoorbeeld - samenwerking CCE en Innovatie-impuls

De situatie: Bij een vrouw met een verstandelijke beperking waren binnen de zorgorganisatie al diverse diagnoses gesteld over het ‘waarom’ van haar gedrag. Intussen nam de handelingsverlegenheid die begeleiders ervoeren alleen maar toe.

Haar stemmingen wisselden sterk. Begeleiders vonden het lastig om in te spelen op wat ze nodig heeft op basis van wat ze waarnemen in haar stemming. Als het niet goed ging met haar, dan uitte zich dat in boosheid, verdriet, geestelijke en lichamelijke pijn. Haar ouders leefden niet meer en die konden haar in het verleden juist goed met haar emoties helpen. Een enorm gemis voor de vrouw die na de dood van haar ouders een groot stuk basisveiligheid moest inleveren. Het hele team worstelde met de situatie.

De situatie eerst verkennen

Toch was het team heel gemotiveerd om naar mogelijke stappen te kijken. Ook al hadden ze al veel gedaan en was er ook teleurstelling geweest. Na de uitvraag om een goed beeld van de cliënt te krijgen, ontstond het idee om via sensoren het spanningsbeeld bij de vrouw goed in beeld te brengen. Dit werkte voor de begeleiders inspirerend en motiverend om verder te gaan met zoeken naar mogelijkheden om haar situatie te verbeteren. De metingen verliepen goed en werden naast de observaties van de begeleiders en de betrokken gedragskundige gelegd.

Kleine stapjes waren mogelijk

Het bleek dat sommige spanning niet waar te nemen was. Ook bleek dat sommige spanning niet negatief hoefde te zijn. Kleine stapjes waren mogelijk, al kon het probleem van de cliënt in dit geval niet helemaal opgelost worden.

Het effect was wel dat het team vrede kon hebben met datgene doen wat ze konden. Denk aan handelingen om verdere spanning in het lichaam te voorkomen of spanning afbouwen na een hoge piek. Bijvoorbeeld door iemand juist wel of niet alleen te laten. De zekerheid en rust waarmee dergelijke interventies gedaan werden, nam toe. En de spanning nam daardoor bij de cliënt en de begeleider af.

Rust, vertrouwen en stabiliteit

Ook kregen de begeleiders het vertrouwen dat ze niets meer over het hoofd zien. Er kwam meer stabiliteit en aandacht voor dat wat wel goed gaat. Ze konden de rust bewaren in nabijheid van de cliënt en helpen emoties te reguleren. Op die manier zijn ze beschikbaar voor de cliënt. Leo van Mil, coördinator bij CCE: ‘Dit is volgens mij een mooie winst. De input uit de sensoren heeft een bijdrage geleverd aan de zoektocht naar kleine verbeteringen en een verdiepend inzicht.’

Als het team de lijn vast kan houden en de cliënt stabiliteit kan bieden, verwachten ze op langere termijn nog meer emotionele steun te kunnen bieden. Hier wil het team graag voor gaan.

Tijd nemen om de situatie te verkennen

‘In ons werk gaat het om achterhalen wat het werkelijke probleem is en de juiste vragen te stellen voor een goed beeld van de cliënt. Het is van belang tijd te nemen om de situatie te verkennen. Daarna kun je pas effectief ondersteunen bij de zoektocht naar verbetering van kwaliteit van leven of zorg voor de cliënt. En dan kun je ook pas bedenken welke hulpmiddelen, technologisch of niet daarbij kunnen ondersteunen. In deze werkwijze vinden we elkaar ook in de samenwerking met de Innovatie-impuls.

De samenwerking maakt dat je met elkaar breder gaat kijken naar ander type interventies, zoals zorgtechnologie. De inzet van technologie komen we ook steeds vaker tegen binnen zorgorganisaties. Denk aan domotica of hulpmiddelen in de verzorging. Ze vormen een belangrijk onderdeel van de context.

‘We mogen geen kansen laten liggen’

Bij CCE gaan we ervan uit dat die context van groot belang is in relatie tot gedrag en vooral probleemgedrag. Die kansen mogen we niet laten liggen. We willen technologie als vanzelfsprekende mogelijkheid meenemen in onze keuzes voor een interventie. Een open, onderzoekende en assertieve houding is dan van belang om de mogelijkheden te ervaren bovenop het werken volgens methodieken. Het praktijkvoorbeeld is een voorbeeld dat de meerwaarde van technologie laat zien.’ Lees ook: Samenwerking Innovatie-Impuls en CCE

Uitdagingen bij de inzet van technologie

De mogelijkheden die technologie kunnen bieden voor meer kwaliteit van leven van cliënten, zijn niet altijd bekend. Mensen weten niet wat er is, dus vragen er ook niet naar. Soms weten ze er deels iets over of hebben ze er een negatief beeld bij. Cultuur kan ook een rol spelen bij het beeld over de inzet van technologie.

Belangrijk om hiermee rekening te houden bij de inzet en implementatie van technologie. Dat geldt alleen ook voor de inzet van bijvoorbeeld sommige medicatie, zoals psychofarmaca, of de inzet van een behandelmodel. Leo: ‘Goed om kritisch te zijn, maar blijf wel open staan.’

Symposium 30 september

Maandag 30 september is er een symposium. Dit symposium is een resultaat van een visietraject binnen CCE, gefaciliteerd door de Innovatie-impuls. De samenwerking heeft geleid tot een gezamenlijke workshop over de inzet van technologische interventies. Aan de hand van een casus denken deelnemers na over de aanpak en welke soort vragen je kunt stellen. Daarnaast zijn er 5 tot 7 leveranciers aanwezig bij het symposium. Zo kunnen de consulenten zorgtechnologie direct zelf beleven en ervaren, naast de kennis die ze over de inzet van zorgtechnologie opdoen.

Ook is vanuit het management besloten dat CCE binnen consultaties met een aanbieder van technologie kan gaan werken. Technisch onderlegde consulenten worden dan op dezelfde wijze ingezet bij een consultatie als ‘reguliere’ consulenten zoals psychologen, psychiaters en verpleegkundigen. Samen gaan ze dan aan het werk voor de verbetering van de kwaliteit van leven voor een cliënt binnen een vastgelopen situatie. Leo: ‘We nemen de tijd en gaan stap voor stap vooruit. Dat moet ook!’

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met:

Leo van Mil, coördinator bij CCE
Simone Heilijgers (Vilans), coördinator en adviseur implementatie bij de Innovatie-impuls.
Ruud de Nooij (Academy Het Dorp), adviseur bij de Innovatie-impuls.

De Innovatie-impuls 2 is een programma van Vilans in samenwerking met Academy Het Dorp. Het programma is onderdeel van de Toekomstagenda: Zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.