‘Technologie kan helpen om veilig te groeien in zelfredzaamheid’

Stijn vertelt: ‘Er is een grote groep mensen met NAH die niet zelfredzaam genoeg is om direct thuis alleen te kunnen wonen na de revalidatie. Met de juiste begeleiding kunnen ze die overstap wel maken. Met de trainingshuizen begeleiden we deze groep dan ook bij de voorbereiding. De trainingshuizen bootsen de thuissituatie na. Zo wonen mensen in het trainingshuis ook echt in een appartement.’

Begeleiding gaat ook over meedoen in de samenleving

Toch gaat de begeleiding van Siza verder dan wonen alleen. ‘Het gaat ook echt om meedoen in de samenleving’, zegt Stijn. ‘Iemand met NAH komt bijvoorbeeld in een supermarkt. Als een product dan op is, kan hij daar gefrustreerd over raken. Dat komt omdat je dan moet overstappen op een ander plan. Dat is voor mensen met NAH vaak lastig. Ook dat heeft begeleiding nodig.’

Mensen met NAH weten wat ze missen

Voor mensen met NAH speelt het verlangen naar zelfredzaamheid misschien nog wel meer dan voor andere mensen met een beperking. Stijn: ‘Mensen met NAH kunnen zich een leven herinneren waarin ze wel van alles nog konden. Dat maakt het gevoel van verlies ook groter. Ze zijn zich meer dan anderen bewust van wat ze moeten missen.’ 

Zelfstandig leren koken

Een belangrijke voorwaarde voor zelfredzaamheid is veiligheid. ‘Enkel wanneer veiligheid gegarandeerd is, kan iemand groeien in zelfredzaam zijn,’ verduidelijkt Stijn. ‘Dit speelt op meerdere gebieden. Denk bijvoorbeeld aan koken. Voor mensen met NAH kan het lastig zijn om meerdere pitten tegelijkertijd in de gaten te houden. Dit komt omdat zij sneller afgeleid kunnen zijn. Daarom leren wij cliënten gezamenlijk onder begeleiding te koken. Vervolgens gaan zij dit zelfstandig doen in hun eigen appartement. Zo werken we stap voor stap aan zelfredzaamheid.’

Veilig gevoel

‘Veiligheid betekent niet alleen veilig leven, maar je ook veilig voelen,’ vervolgt Stijn. ‘Mensen zijn door hun NAH afhankelijker van hun omgeving dan anderen. Dit kan onzekerheid of gevoelens van angst oproepen. Technologie kan hierbij ondersteunen. Bij het koken in het appartement kunnen cliënten bijvoorbeeld een oproep voor hulp doen. Zij hebben daarbij aangegeven het prettig te vinden om te weten wat de oproepstatus is. Is de oproep ontvangen? Is de begeleider onderweg? Een kleurenlamp in de muur maakt dit duidelijk. Wanneer de oproep is ontvangen door de begeleider, krijgt de lamp een andere kleur. Dat voelt veilig voor de cliënt, want hij weet dan dat de begeleider eraan komt.’

Technologie ondersteunt bij lichamelijke beperkingen

Daarnaast kan technologie ondersteunen bij lichamelijke handelingen. Stijn legt uit: ‘Bijvoorbeeld bij douchen, naar de wc gaan en lampen aan- en uitdoen. Als je halfzijdig verlamd bent, kan dat lastig zijn. Dan kunnen douchewc’s , automatische gordijnen en apps voor het aan- en uitdoen van lampen helpen.’

Wenselijk en haalbaar

‘De technologie moet ook straks in te zetten zijn in de eigen thuissituatie,’ aldus Stijn. ‘En als cliënten nog kunnen leren om het zelf te doen, motiveer ik hen dat vooral te doen. Samen met de cliënt weeg ik hierbij af wat wenselijk en haalbaar is.’

Weet waarom iemand technologische ondersteuning wil

Tot slot is het ook belangrijk om stil te staan bij waarom iemand technologische ondersteuning wil. ‘Wanneer je technologie inzet zonder hier een antwoord op te hebben, ga je voorbij aan het “mens zijn”,’ zegt Stijn. ‘Wat betekent het om te leven met een blijvende beperking? Vaak is er sprake van rouw. Het gaat niet alleen om weten wat niet meer gaat als voorheen, maar ook om het te voelen. Die gevoelens zijn van groot belang om verder te komen. Als technologie daarbij kan helpen, is dat heel mooi.’

Technologie wel of niet inzetten bij mensen met NAH?

Wat zijn afwegingen om technologie te gebruiken? Ga na:

• Of de cliënt ook kan leren om een handeling zelfstandig te kunnen. Dus zonder de hulp van technologie.
• Of de technologie ook valt in te zetten in de toekomst. Bijvoorbeeld als iemand zelfstandig gaat wonen.
• Onderzoek de behoefte achter de vraag naar technologie. Zo heeft iemand het soms nodig om te rouwen om wat niet meer kan. Daar ga je aan voorbij als je alleen naar de technologie zelf kijkt.

Meer weten?

Bekijk de documentaire over ‘Het Dorp’ van Siza bij Omroep Gelderland. Het trainingshuis in Arnhem maakt deel uit van Het Dorp.