Tool om acuut hersenletsel tijdig op te sporen

Samen met studenten gezondheidswetenschappen ontwikkelden Meindersma en Pietersma een digitale vragenlijst (zorgpad). Deze wordt gebruikt om acute NAH-klachten bij recent uit het ziekenhuis ontslagen cardiologie- en IC-patiënten te signaleren en ze direct te attenderen op of te verwijzen naar bijpassende zorg(aanbieders). In de regel kan dit traject volledig digitaal worden afgehandeld. Doordat NAH-klachten eerder worden onderkend, voorkom je dat NAH-patiënten hier te lang onbegrepen mee rondlopen. Ook verwachten Meindersma en Pietersma dat dit op de lange duur zorgkosten uitspaart, omdat de klachten tijdig worden onderkend en al in een vroeg stadium kunnen worden behandeld.

_{Afbeelding: Hilma Meindersma (links) en Mario Pietersma (rechts).}

Advies op maat 

Het NAH-zorgpad is in feite een stroomschema dat is vertaald naar een digitale vragenlijst. Iedere patiënt gaat hier aan de hand van zijn persoonlijke situatie doorheen. Op basis van de individuele antwoorden volgen er verdiepingsvragen met uiteindelijk een advies op maat. Ieder advies wordt voorzien van een korte uitleg en een doorverwijzing naar (websites van) zorgverleners of instanties waar de patiënt zelf of via de huisarts een afspraak kan maken. Volgens de verpleegkundig consulenten is het vervolgens wel aan de patiënt zelf of hij ervoor open staat om dit advies op te volgen.

• Benieuwd naar het NAH-zorgpad? Of wil je de digitale vragenlijst bekijken? Ga naar Downloads onderaan deze pagina. 

Op de afdeling neurologie werkt men al met digitale vragenlijsten voor ontslagen patiënten om acute NAH-problemen te signaleren en mensen door te verwijzen. Die kwamen in de plaats van de papieren versie, waarmee de ervaring al was dat patiënten die prima zonder hulp van het zorgpersoneel konden invullen. Het merendeel van de patiënten was goed in staat zelf het bijpassende advies op te volgen zonder verdere tussenkomst van het MCL.

• Wil je meer weten over het hoe en waarom van een zorgpad en welke ontwerpplan (stappenplan) MCL gebruikte om tot een zorgplan te komen? Bekijk dan de pagina Zorgpad als hulpmiddel bij NAH

Koppeling met EPD 

Belangrijk voordeel van een digitale vragenlijst is dat de in- en output gekoppeld is aan het elektronisch patiëntendossier. De vragenlijsten staan daarom ook in de mijn-omgeving van het MCL.De digitale vragenlijsten worden overigens  alleen verstuurd naar de patiënten die digitaal vaardig zijn. Binnen de afdeling neurologie blijkt dat 64% van de patiënten die digitale vragenlijst invult. Patiënten die dit om wat voor reden dan ook zelf niet kunnen, doorlopen de vragenlijst wél samen met een zorgverlener tijdens een afspraak in het ziekenhuis (of thuis).

Nah-zorgpad    

De uitdaging voor Meindersma en Pietersma was om de vertaalslag te maken naar een nieuw zorgpad dat NAH-gerelateerde klachten van patiënten van de afdeling cardiologie en de IC uitvraagt en voorziet van bijpassend advies. Dit NAH-zorgpad is inmiddels uitgewerkt in een stroomschema dat in de ICT-systemen van het MCL worden geïmplementeerd. Naar verwachting kan er straks ook eenvoudig een hiervan afgeleid zorgpad worden ontwikkeld voor patiënten van andere afdelingen waar een verhoogd risico op acute NAH bestaat, zoals bijvoorbeeld mogelijk is op de afdeling Infectieziektes of longziektes.

Regionaal NAH-netwerk  

Meindersma en Pietersma hadden door hun rol binnen het MCL al goed zicht op alle partijen die in de regio Friesland een rol van betekenis hebben bij NAH. Dit netwerk varieert van zorgaanbieders tot huisartsenposten en van ergotherapeuten tot revalidatieklinieken. Ze kennen dus het regionale aanbod en hoe dit aansluit op de klachten van de diverse doelgroepen. Die kennis was noodzakelijk om de vertaalslag te maken naar mogelijke NAH-signalen bij en oplossingen voor patiënten van de afdelingen cardiologie en de IC. Dit regionale netwerk is prima op maat te maken voor andere regio’s in Nederland. Het maken van die vertaalslag was tijdrovend. Gelukkig konden de twee verpleegkundig consultenten daarvoor een beroep doen op een viertal studenten bewegingswetenschappen. Zij namen bij zorgprofessionals van de IC en de afdeling cardiologie interviews af en brachten alle informatie die NAH raakte zo in kaart.

Tijdig juiste diagnose

De collega’s van deze afdelingen (in dit geval vooral verpleegkundigen en onderzoekers) binnen het MCL werkten hieraan graag mee. Zij ervoeren zelf ook regelmatig dat er onder hun patiënten cognitieve problemen optraden, waarvoor zij vanuit hun expertise geen goede oplossing voor konden bieden. Deze patiënten bleven daardoor vaak lang met hun klachten tobben. Volgens Hilma Meindersma duurt het bij dit soort patiënten soms wel vijf of tien jaar voordat zij een juiste diagnose en bijbehorende behandeling krijgen. Dit zijn de patiënten die Mario en Helma regelmatig treffen op de afdeling neurologie. Inmiddels is er dan sprake van  mensen met hersenletselklachten.

Vijf voorwaarden voor succesvolle implementatie   

1. Commitment vanuit management om zorgpad te kunnen ontwikkelen
2. Inzicht in regionale NAH-netwerk
3. Gebruikmaken van bestaande ICT-infrastructuur/mijn-omgeving (AVG-proof)
4. Goede afstemming tussen neurologie en de afdelingen waarvoor het zorgpad wordt ontwikkeld 
5. Jaarlijks updaten van zorgpad en NAH-netwerk