Het post-NAH effect bij ouder wordende mensen met NAH

Het post-NAH effect 

Als mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) ouder worden, kunnen zij te maken krijgen met klachten zoals sneller moe zijn, trager denken of problemen met het onthouden. Vaak wordt gedacht dat dit komt door ouder worden. Terwijl dit ook kan komen door het post-NAH effect.  

Wat is het post-NAH effect? 

Tijdens de herstelfase na een NAH bereiken mensen langzaam weer een nieuwe balans in hun leven. Dit betekent dat zij weer beginnen met aangepaste activiteiten of met werken.. Als mensen met NAH ouder worden kunnen zij opnieuw klachten krijgen.. Hierdoor kunnen zij bepaalde activiteiten minder goed doen die wel mogelijk waren na de herstelfase van het NAH.  

Wat is de oorzaak van het post-NAH effect?  

Een verklaring voor het post-NAH effect zou kunnen zijn dat de hersenen van mensen met NAH extra hard moeten werken door het hersenletsel Om zo goed mogelijk te kunnen blijven functioneren, is het reservevermogen van de hersenen ingezet. Bij het ouder worden gaan onze hersenen langzaam achteruit. Om toch zo lang mogelijk op hetzelfde niveau te blijven functioneren, wordt ook dan het reservevermogen van de hersenen ingezet. Bij mensen met NAH die ouder worden, is het reservevermogen van de hersenen al deels gebruikt. Het kan daardoor minder goed ingezet worden bij het ouder worden. Dat is de reden waarom met mensen met NAH kunnen ervaren alsof de klachten van het NAH terugkomen. 

Wat kan het post-NAH effect voor iemand met NAH betekenen?  

Uit het BRAIN-ReADAPT onderzoek blijkt dat deze klachten bij het ouder worden na NAH niet altijd worden herkend door de omgeving. Een patiënt vertelde: “Ik vertel mensen dat mijn denken de laatste jaren steeds verder achteruitgaat. Maar ze begrijpen dat niet. Ze zeggen dan dat dat hoort bij ouder worden. Maar dat is het niet. Het gaat te snel en is echt anders. Het gaat zo snel, dat ik niet geloof dat het alleen met ouder worden te maken heeft.”  

Hoe kan je het post-NAH effect herkennen?  

In de BRAIN-ReADAPT studie zijn gesprekken gevoerd met mensen met NAH. Zij noemden de volgende klachten:  

• minder energie  
• meer moeite met meerdere taken tegelijk uitvoeren 
• vergeetachtigheid 
• problemen met aandacht vasthouden, bijvoorbeeld tijdens gesprekken 
• dingen niet meer goed overzien, trager denken 
• sneller last van emoties, en overprikkelbaarheid 

Deze informatie is gebaseerd op een groot onderzoek naar het effect van veroudering bij mensen met acuut NAH: de BRAIN-ReADAPT studie (2021-2024). Dit onderzoek is geïnitieerd door het UMC Groningen en is uitgevoerd bij 554 mensen van 50 tot 67 jaar die meer dan 5 jaar geleden traumatisch hersenletsel, een beroerte of bloeding hebben opgelopen. Het onderzoek is gefinancierd door ZonMw.