Hoofdbescherming bij epilepsie

Voor wie kan het verstandig zijn om een helm te dragen?

Het dragen van een helm kan verstandig zijn voor mensen die nog regelmatig aanvallen hebben waarbij ze hun hoofd bezeren. Ondanks hun epilepsie behandeling. Het stoten van het hoofd door een val komt bij verschillende aanvalstypen voor. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij mensen met:

• Atone aanvallen, waarbij de spierspanning plotseling wegvalt
• Tonische aanvallen, waarbij de spieren verstijven
• Tonisch-clonische aanvallen, waarbij de spieren verstijven en het lichaam schokt

Het dragen van een helm zorgt er wel voor dat mensen kunnen zien dat je een epileptische aandoening hebt. Hierdoor kan iemand het vervelend vinden om een helm te dragen. Het is daarom belangrijk om per persoon goed te kijken naar de voordelen en of deze opwegen tegen de nadelen van het dragen van een helm. Hiervoor is het belangrijk om een uitgebreide risicoafweging te maken over het valgedrag van de cliënt.

Welke risicoafweging bij epilepsie?

Binnen een risicoafweging kijk je vanuit verschillende punten naar de risico’s van het vallen. Hoe ervaart iedereen dit? Hierbij kunnen verschillende mensen aanwezig zijn. Zo kan de cliënt, als het kan, zelf zijn eigen mening geven. Maar daarnaast worden ook ouders of familie betrokken. Bovendien kunnen de neuroloog, orthopedagoog en de woon-,  activiteiten-  of werkbegeleiders betrokken worden. Vanuit de verschillende oogpunten kan er naar het valrisico gekeken worden.

Aan de hand hiervan kan een beslissing genomen worden over het wel of niet aanschaffen van een helm. Hierin worden alle voor- en nadelen afgewogen en uiteindelijk gekozen voor de minst ingrijpende maatregel. Zo kan bijvoorbeeld bepaald worden dat de cliënt een helm alleen tijdens het vervoer moet dragen. Er wordt een afweging gemaakt waarin alle standpunten en kennis worden meegenomen en de kwaliteit van leven van de cliënt het belangrijkste uitgangspunt is.

Het aanmeten van een helm

Voordat iemand recht heeft op een valhelm, is er een medische indicatie nodig van de medisch specialist die de cliënt behandelt. Binnen Kempenhaeghe kan er dan bijvoorbeeld een afspraak gemaakt worden bij de fysiotherapie van de paramedische dienst. De fysiotherapeut bepaalt samen met de cliënt, het cliëntsysteem en de verwijzer welk type helm het meest geschikt is. Om te zien welke helm het beste past wordt er gekeken naar verschillende punten. Zo wordt er onder andere gekeken naar het type aanvallen en wordt er rekening gehouden met de persoonlijke wensen. Als de keuze voor het type helm is gemaakt, wordt er een afspraak gemaakt bij een gespecialiseerd orthopedisch instrumentmaker. Het totale traject duurt ongeveer twee maanden.

Nadat de fysiotherapeut de verwijzing naar de gespecialiseerde orthopedisch instrumentmaker heeft gestuurd, begint het aanmeten, maken en aanpassen van de helm. Dit gebeurt in drie stappen.

1. De Intake: Bij de gespecialiseerde orthopedische instrumentmaker wordt er een intake gehouden. Samen kijk je naar de verschillende mogelijkheden. Je kan hierbij denken aan het type helm, de kleur en eventuele extra beschermingsopties. Vervolgens worden het hoofd opgemeten. Zo kan de instrumentmaker de helm op maat maken.
2. De pasafspraak: tijdens de tweede afspraak wordt de helm gepast. Er wordt dan gekeken of de helm goed past. En wat er nog gedaan kan worden zodat de helm zo fijn mogelijk zit.
3. De afleverafspraak: tijdens deze derde afspraak kan de helm opgehaald worden. De helm is nu klaar voor gebruik.

De verschillende typen helmen

Er zijn drie verschillende helmen: de confectiehelm, het schedelkapje en de maathelm.

• De confectiehelm:
  De confectiehelm geeft bescherming bij alle valpatronen. De confectiehelm is een standaard helm die in een fabriek gemaakt wordt. De helm is beschikbaar in verschillende maten, kleuren en modellen. Er is een mogelijkheid om te kiezen voor een extra kinbescherming of een voor- of achterstootrand.
• Het schedelkapje, ook wel de pet- of mutshelm genoemd:
  Het schedelkapje wordt ook wel de pet- of mutshelm genoemd. Deze helm biedt alleen bescherming bij een licht valpatroon. Deze helm is handig voor mensen die hem iets minder zichtbaar willen dragen. Je kan er namelijk voor kiezen om er een pet, muts of zelfs een pruik op te dragen. Er zijn ook mogelijkheden om een zachte binnenbekleding erin te laten zetten, of een kinbeschermer. Het schedelkapje beschermt het voorhoofd niet en ook de ventilatie is niet erg goed. Een ander nadeel is dat deze helm niet op elk hoofd goed blijft zitten, wat wel belangrijk is voor een goede bescherming. En als je er voor kiest om een pruik of pet op het schedelkapje te zetten, dan moet je deze wel zelf betalen.
• Een maathelm:
  Een maathelm wordt op maat gemaakt en kan dus helemaal aan de wensen aangepast worden. De cliënt en de betrokkenen kunnen met deze helm zelf meedenken over hoe hij eruit komt te zien. Er kan gekozen worden voor een harde of zachte helm.
  • De lederen helm (zachte helm):De lederen helm is zacht en biedt lichte bescherming tijdens het naar voren, opzij en naar achteren vallen. Hij beschermt zowel het voor- als het achterhoofd. Je kan bij deze helm kiezen voor een kinbeschermer, een voorhoofdstootrand of een verstevigde achterhoofdbescherming. De lederen helm is fijn om te dragen.
  • De integraalhelm (de harde helm met kinbescherming):De integraalhelm is een harde helm met kinbescherming. Deze helm beschermt bij alle valpatronen Integraalhelm epilepsieen beschermt vooral de achter- en zijkant van het hoofd. De buitenkant van de integraalhelm is gemaakt van een hard materiaal, maar de helm is zacht aan de binnenkant. De bekleding kan goed schoongemaakt worden. Daarnaast kan er bij deze helm gekozen worden voor een kinbeschermer, verschillende sluitingen, stootbumpers, ventilatiegaten en andere aanpassingen. Omdat deze helm een groot deel van het hoofd bedekt, kan de ventilatie minder goed zijn. Wel geeft de integraal helm een optimale bescherming en heeft hij de beste pasvorm.

Het dragen van een helm

Het kan erg wennen zijn om een helm te dragen. De helm bedekt een groot deel van het hoofd waardoor je de warmte minder goed kwijt kan. Ook kan het riempje onder de kin een opgesloten gevoel geven. En door het dragen van een helm wordt ineens zichtbaar dat iemand een aandoening heeft. Dit zijn niet de meest leuke gevoelens om te hebben en dit kan ervoor zorgen dat een cliënt de helm niet wil dragen. Het is daarom ook belangrijk om goed te kijken of de voordelen van een helm opwegen tegen de nadelen. Deze keuze moet voor iedere cliënt apart gemaakt worden. Zoals we eerder in dit artikel beschreven.

Vergoeding

Een epilepsiehelm is een medisch hulpmiddel dat vergoed kan worden vanuit de basisverzekering. Hier is een medische indicatie voor nodig van de medisch specialist. Wel is het verstandig om op tijd van te voren contact op te nemen met de zorgverzekeraar. Zij kunnen aangeven of er van te voren toestemming gevraagd moet worden. Vaak hebben zij ook contracten met gespecialiseerde orthopedisch instrumentmakers. Dit heeft als voordeel dat aanvragen en rekeningen rechtstreeks verstuurd kunnen worden van de zorgverlener naar de zorgverzekeraar.

Wil je meer informatie?

Binnen Kempenhaeghe is fysiotherapeut Ad Lammers gespecialiseerd in hoofdbescherming. Vragen over hoofdbescherming kunnen aan hem gesteld worden via Lammersa@kempenhaeghe.nl 

• Lees meer over risicoafweging bij epilepsie