Wat betekent HACCP?
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) is een voedselveiligheidssysteem wat onder de Europese wetgeving valt. Organisaties die werken met voedsel voorkomen hiermee dat de veiligheid van het eten en drinken in gevaar komt. Dit is voor zorgaanbieders extra belangrijk omdat je te maken hebt met een kwetsbare groep mensen.
HACCP-plan editie 2023
Als organisatie moet je zelf een voedselveiligheidsplan opstellen, ook wel HACCP-plan genoemd. Je kunt er ook voor kiezen om een goedgekeurde hygiënecode te gebruiken. Dit is een praktische vertaling van het HACCP-plan. In 2023 zijn de ‘Hygiënecode voor de voedingsverzorging in zorginstellingen en Defensie’ editie 2014, en de ‘Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen’ editie 2016 vervangen door 'De Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie' 2023.
In deze nieuwe hygiënecode zijn de edities van 2014 en 2016 samengevoegd. In de praktijk bleek namelijk geregeld onduidelijk te zijn welke hygiënecode gebruikt moest worden. De vorm waarin de zorg gegeven werd bepaalde welke hygiënecode gebruikt werd. Bijvoorbeeld het verschil tussen een kleinschalige of groter opgezette woonvorm had hierop invloed. Hierdoor moesten woonvormen overstappen van de ene code naar de andere, voor bijvoorbeeld het opnieuw koelen van maaltijden. Door het samenvoegen is dat niet meer nodig. Welke maatregelen je als zorgorganisatie moet nemen voor de voedselveiligheid wordt hiermee niet meer bepaald door de vorm van zorg die je biedt, maar door de processen die gelden op het gebied van eten en drinken.
HACCP en regeldruk
Verpleegkundigen, verzorgenden en begeleiders hebben in de dagelijkse praktijk te maken met registraties die afgeleid zijn van een hygiënecode. Maar lang niet alle gebruikte HACCP-lijsten zijn verplicht of met de nieuwe hygiënecode niet meer verplicht.
Het kan zijn dat je als organisatie ervoor kiest in sommige processen strenger te zijn dan in de Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie 2023 staat. Een voorbeeld is dat je organisatie tips of adviezen heeft omgezet naar een verplichting. Denk hierbij aan het standaard elke week registreren van de temperatuur van de koelkast, het stickeren van vleeswaren als de verpakking wordt opengemaakt, of het altijd door en door verhitten van biefstuk en gekookte eieren. Dit is vanuit de Hygiënecode niet verplicht, maar mag natuurlijk wel.
Zorg dat discussiepunten met alle betrokken medewerkers binnen de organisatie worden besproken. En dat je organisatie duidelijk in het beleid aangeeft wat een beslissing van de eigen organisatie is, en niet verplicht vanuit de Hygiënecode. Hiermee voorkom je als organisatie ook dat onnodige regeldruk ontstaat.
Tot 2023 waren er twee hygiënecodes: één voor kleine woonvormen en één voor overige zorgafdelingen. Omdat er in de praktijk onduidelijkheid was over wanneer welke hygiënecode gebruikt moest worden, is er sinds begin 2023 nog maar één hygiënecode: de Hygiënecode voor zorginstellingen, woonvormen en Defensie.
Je kunt deze hygiënecode vinden op de website van het Voedingscentrum. Let op: voor toegang tot de hygiënecode moet je je wel eerst aanmelden.
Wil je weten wat er is gewijzigd nu de codes zijn samengevoegd? Lees dan dit artikel op de website van het Voedingscentrum.
Voedsel dat op een te hoge temperatuur in de koelkast heeft gelegen, kan bederven en zo leiden tot ziekte bij de cliënt. Controleer elke dag de temperatuur in de koeling door te kijken op de thermometer of het display van de koelkast of de temperatuur 7 °C of kouder is. En onderneem actie als de temperatuur niet goed is. Het is wel verplicht om te weten of de koelkasttemperatuur op orde is. Het is niet verplicht om de koelkasttemperatuur te registreren.
Tip: Veel koelkasten kunnen de temperatuur automatisch registreren. Of maak gebruik van een temperatuurlogger. Je hoeft dan alleen maatregelen te nemen als de temperatuur niet in orde is.
Vanuit de hygiënecode is het niet verplicht producten op datum te stickeren, maar het kan wel handig zijn. Als je zeker weet dat producten binnen de houdbaarheidstermijn op gaan, heeft stickeren geen zin. En koop geen grote verpakkingen van producten waarvan je verwacht dat ze misschien niet voor het verstrijken van de houdbaarheidsdatum op gaan.
Meer informatie
Regeldruk HACCP: deel jouw goede voorbeeld
Heb jij ook een goed voorbeeld of een oplossing om de regeldruk rondom HACCP te verminderen? Mail jouw oplossing naar minderregeldruk@vilans.nl.
Wat is HACCP?