Betrek interne kennis bij ‘Stoppen met roken’

De teams hebben veel energie gestoken in het bereiken van sleutelfiguren binnen de eigen organisatie. Ze legden verbinding met:

• de teams of locaties van betrokken begeleiders én andere teams of locaties
• sleutelfiguren op bestuurlijk en management-/beleidsniveau
• behandelaars en gedragsdeskundigen
• afdelingen Leren & ontwikkelen en interne academie
• bestaande structuren, zoals een intern netwerk verslavingszorg en een regiegroep LVB
• vormen van medezeggenschap, zoals de cliëntenraad en interne afdelingen ervaringsdeskundigheid
• cliënten, zowel in groepsverband als individueel

Roken bij cliënten en begeleiders simultaan aanpakken was een regelmatig gehoorde wens.

Er vonden individuele gesprekken, groepsbijeenkomsten (zoals focusgroepen) en locatiebezoeken plaats. Op deze manier wilden de teams het onderwerp stoppen met roken, en de aanpak van het project Gezonde Omgeving, onder de aandacht brengen. Daarnaast wilden ze de opgedane kennis en ervaring een plek geven (borgen) in bestaande groepen en structuren.

Wat werkte goed?

Het zoeken van samenwerking binnen de organisatie was nodig op drie onderwerpen:

1. Het onder de aandacht brengen van stoppen met roken als een gespreksonderwerp in de organisatie: voor veel mensen was roken iets ‘gewoons’, wat nauwelijks directe problemen oplevert. Het is ook een onderwerp dat veel mensen persoonlijk raakt, omdat zij zelf roken of gerookt hebben. Dat je daar actief beleid op kunt uitvoeren, samen het gesprek over kunt voeren op diverse niveaus (RvB-MT-behandelaars-teamleiders-teams-begeleiders-cliënten) was een eyeopener voor veel mensen. De projectteamleden hebben daar een actieve rol in gespeeld.
2. Het verbinden van kennis over het stoppen met roken bij cliënten: binnen de organisatie was vaak al versnipperde kennis over stoppen met roken aanwezig. Bijvoorbeeld bij AVG’s (arts verstandelijk gehandicapten), bij aandachtshouders verslaving of bij interne netwerken verslaving of gezond leven. De projectteams zijn in actie geweest om die kennis intern bij elkaar te brengen en om de kennis en inzichten uit de projectteams bij de andere kennishouders onder de aandacht te brengen. 
3. Het zoeken van samenwerking over het faciliteren van stoppen met roken bij begeleiders: in gesprekken over het project ‘Gezonde Omgeving’, waarin het ging over roken door cliënten, werd de link gelegd met rookgedrag van begeleiders. Regelmatig werd de wens geuit om roken bij cliënten en begeleiders simultaan aan te pakken. Projectteamleden stuitten op een diversiteit aan waarden en normen over de mogelijkheden om als rokende begeleider het gesprek aan te gaan met cliënten over roken. Daarnaast werd benadrukt dat als je cliënten wilt steunen in het stoppen met roken, je ook als organisatie je medewerkers moet faciliteren om te stoppen met roken.

Wat goed werkte in het zoeken van de samenwerking binnen de organisatie was dat als projectteamleden met kennis, durf en enthousiasme het onderwerp roken ter sprake brachten, er veel enthousiasme terugkwam. De bereidheid om met dit onderwerp aan de slag te gaan was groot en het aantal mensen dat binnen de organisatie bijdroeg aan het verspreiden en verbinden van kennis groeide gestaag.

Wat was lastig?

Het bleek ingewikkeld om draagvlak binnen de organisatie te creëren omdat andere problematiek meer aandacht vraagt. Roken heeft overlap met de aandachtsgebieden Verslaving én Gezond Leven. Binnen het aandachtsgebied verslaving zijn andere verslavingen belangrijker, omdat ze tot meer risico’s, probleemgedrag of overlast leiden. In de gezinnen waar dit project op focuste, speelde vaak ook veel andere problematiek, zoals huiselijk geweld of financiële problematiek. Dit maakte het lastig om roken op beleidsniveau hoog op de agenda te krijgen.

Gevolgen van roken

Wat hielp was om kennis over te dragen over de gevolgen en risico’s van roken. Bijvoorbeeld hoe roken samenhangt met onderwerpen die wel hoog op de agenda staan, zoals het verband tussen veiligheid van kinderen en de blootstelling aan rook, of de mogelijkheden om te besparen op roken, en hiermee de financiële situatie te verbeteren. Waar roken eerst meer een bijzaak en een gegeven feit leek, werd het daarna meer logisch als speerpunt van begeleiding en beleid.

Lees meer

• 3 keer deskundigheid inzetten bij stoppen met roken
• Ervaringsdeskundigheid waardevol bij ‘Stoppen met roken’