Dementia Care Mapping: welbevinden bij dementie

Gepubliceerd op: 19-05-2021

Dementia Care Mapping (DCM) is een methode om het welbevinden van mensen met dementie te verbeteren. Dit wordt gedaan door de cliënt zes uur achter elkaar op een gestructureerde manier te observeren. Tom Kitwood, een Britse natuurwetenschapper en priester, is de grondlegger van Dementia Care Mapping. In 1992 is deze methode voor het eerst gebruikt. Inmiddels wordt hij wereldwijd toegepast.

Wat is het?

Dementia Care Mapping (DCM) is een systematische observatiemethode waarbij een observator de stemming, betrokkenheid, gedrag en bezigheden van bewoners met dementie vastlegt. DCM geeft een onderbouwd beeld van wat er gebeurt met en rondom een bewoner en welk effect dat op hem heeft. Hierdoor geeft het inzicht in de mogelijke oorzaken van onbegrepen gedrag. Op basis van de observaties stelt een zorgteam vervolgens een actieplan op om het onbegrepen gedrag te verminderen.

Voor wie is het?

Voor professionals/teams die te maken hebben met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie. Zowel in de ouderen- als in de gehandicaptensector.

Wat heb je nodig?

Een speciaal opgeleide observator, de zogenaamde mapper. Meestal is dit een verzorgende. In de gehandicaptenzorg is dit vaker een gedragskundige of begeleider.

Hoe werkt het?

De mapper observeert op een vaste gestructureerde manier. Elke 5 minuten registreert hij of zij welk gedrag de persoon met dementie vertoont en wat zijn of haar stemming daarbij is. Daarnaast noteert de mapper het effect van de handelingen en communicatie van de zorgprofessionals op de bewoner. Dit gebeurt 6 uur lang, iedere 5 minuten.

De uitkomsten worden besproken in het team. Zij maken vervolgens zelf actieplannen om de zorg en ondersteuning te verbeteren. Het gaat hierbij echt om het verbeteren van het welbevinden van de persoon met dementie en het verminderen van het onbegrepen gedrag.

Video

Bij zorgorganisatie Avoord maken ze gebruik van de interventie Dementia Care Mapping (DCM) voor het omgaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie. Trainer Hennie Lambregts vertelt in deze video hoe de interventie werkt en wat de voordelen ervan zijn. Ook geeft ze aan welke knelpunten zorgverleners ervaren bij het toepassen van DCM.

Bekijk hieronder de YouTube-video:

Ervaringen

Raffy, woonzorgcentrum voor Indische en Molukse ouderen in Breda, maakte in twee jaar tijd een intensief leertraject door in persoonsgerichte zorg. Zij zetten Dementia Care Mapping in. De objectieve meting liet zien dat het welbevinden van bewoners significant is verbeterd. Hierbij werd niet alleen naar onbegrepen gedrag gekeken, maar hun praktijkvoorbeeld geeft wel inzicht in de methodiek. Lees hoe Raffy te werk ging met DCM.

Wetenschappelijke onderbouwing

Verschillende wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat DCM effectief kan zijn. Zo blijkt uit een onderzoek uit Australië dat cliënten minder geagiteerd (onrustig) zijn en er minder valincidenten voorkomen. Ook een onderzoek uit Noorwegen laat positieve effecten van DCM zien: de kwaliteit van leven van cliënten nam daar toe.

In een Nederlandse studie zijn geen statisch significante effecten gevonden op agitatie (onrust), kwaliteit van leven, medicatiegebruik of valincidenten. Ook op het niveau van de medewerkers vonden de onderzoekers geen effect op ziekteverzuim of arbeidstevredenheid. Het onderzoek laat zien dat de mate van implementatie per afdeling sterk verschilt.