Handhygiëne: hoe zit het?
Gepubliceerd op: 09-01-2025
In de zorg ben je de hele dag bezig. Veel van het werk doe je met je handen. Door te werken met schone handen help je voorkomen dat mensen onnodig ziek worden. Zorgmedewerkers vinden het vaak lastig goede handhygiëne lastig toe te passen. Wat houdt goede handhygiëne precies in? Wanneer moet je nu je handen wassen of desinfecteren en wanneer gebruik je handschoenen?
Handen wassen, handen desinfecteren of handschoenen gebruiken?
Wanneer doe je wat?
- Je wast je handen als ze zichtbaar of voelbaar vies zijn. Als er een vlek op zit, of als ze bijvoorbeeld plakkerig aanvoelen. En je wast je handen altijd nadat je naar de wc bent gegaan.
- Je desinfecteert je handen op alle andere momenten zoals voor en na medische handelingen, voor en na verzorging van de cliënt en voor het uitdelen van medicatie.
- Je gebruikt handschoenen om jezelf te beschermen tegen lichaamsvloeistoffen of schadelijke stoffen. Bij schadelijke stoffen kun je bijvoorbeeld denken aan medicijnen.
De twee manieren van handhygiëne
Er zijn twee manieren van handhygiëne: wassen met water en zeep of het gebruik van handalcohol. Je hoeft nooit allebei te doen. Je wast of je handen of je desinfecteert je handen.
Wassen met water en zeep
Wassen met water en zeep is nodig bij zichtbaar vervuilde handen of plakkerig aanvoelende handen. Ook was je je handen na het toiletbezoek.
Desinfecteren door middel van handalcohol
Wanneer de handen zichtbaar schoon lijken en niet plakkerig aanvoelen kun je handalcohol gebruiken.
Handen desinfecteren heeft voordelen
Wanneer je je handen kan reinigen met handalcohol, kies hier dan voor. Water droogt namelijk je handen uit. Handalcohol is speciaal ontwikkeld om uitdroging van de handen tegen te gaan. Het gebruik van handalcohol is ook sneller uitvoerbaar en je bent niet afhankelijk van de aanwezigheid van een wasbak water, zeep en een wegwerphanddoekje.
Tot slot gelden voor een goede handhygiëne ook de volgende punten:
- Draag je nagels kort geknipt, schoon en goed verzorgd.
- Draag geen (gel-)nagellak of kunstnagels.
- Draag geen ringen, armbanden en polshorloges tijdens je werk.
- Draag geen brace, spalken of gips aan hand of pols tijdens je werk.
Gebruik van handschoenen
Je gebruikt handschoenen om jezelf te beschermen tegen lichaamsvloeistoffen of schadelijke stoffen. Bij schadelijke stoffen kun je bijvoorbeeld denken aan medicijnen. Ook gebruik je handschoenen als jij of je cliënt een wondje of een infectie zoals MRSA hebt. Het gebruik van handschoenen is geen vervanger voor handhygiëne: ook bij het gebruik van handschoenen is het belangrijk om handhygiëne toe te passen. Bekijk ook het tipartikel over handschoengebruik.
Randvoorwaarden handhygiëne
Om op het juiste moment en de juiste manier je handen schoon te maken is het belangrijk dat een organisatie de randvoorwaarden op orde heeft. Randvoorwaarden gaan over de juiste middelen hebben, zoals de goede soort handschoenen, zeepdispensers, goedgekeurde handalcohol en papieren handdoekjes. Ook is het van belang dat deze middelen op de juiste plek liggen of hangen. Dan kun je ze gebruiken waar en wanneer je ze nodig hebt. In de gehandicaptensector kan dit soms een uitdaging zijn. Bijvoorbeeld omdat je niet wilt dat cliënten erbij kunnen, of omdat de ruimte het niet toelaat. Maak afspraken met elkaar hoe je dit op de locatie het beste oplost.