Nieuwe begeleidersrol in de gehandicaptenzorg

Vernieuwend Zorgen

Hoe stel jij je als begeleider op naar elk van deze relaties? Hieronder staat per relatie wat je kunt doen om de nieuwe zorghouding aan te nemen:

De cliënt

Goede communicatie met de cliënt, - een goed gesprek -, staat nog steeds aan de basis van vernieuwde zorg. De behoeften, mogelijkheden en eigen kracht van je cliënt zijn nu nog belangrijker in het gesprek.

• Zoek uit: hoe kun je hem/haar helpen zonder van alles over te nemen?
• Zoek uit: hoe haal je meer uit het in kaart brengen van de behoeften en uit de ondersteuningsplannen? Het is niet langer 'u vraagt, wij draaien', maar de eigen kracht van de cliënt moet geactiveerd worden. Jij kunt niet meer alles regelen. Zorg wel dat de verwachtingen helder zijn en zorg steeds voor duidelijkheid: maak dus duidelijk wat jouw verantwoordelijkheden zijn als zorgmedewerker nieuwe stijl en wat hoort bij de anderen in het netwerk van de cliënt. Maak deze duidelijk en zorg dat de verwachtingen over en weer steeds helder zijn. Kijk regelmatig of dit nog zo is.

Familie en mantelzorgers

Het netwerk van de cliënt is heel belangrijk. De veranderingen houden ook in dat niet de zorginstelling in de eerste plaats komt, maar dat het sociale netwerk de zorg en ondersteuning meer op moet pakken. Je gaat meer met hen samenwerken, dus zorg als begeleider dat die samenwerking met de familie, mantelzorgers en het bredere netwerk van je cliënt goed is. Praat over en bepaal wie wat doet.

• Zoek uit: ben je bang om bepaalde taken over te laten aan de familie?
• Bedenk: ben je duidelijk over de grenzen aan jouw inzet en uren?
• Zoek uit: hoe stel jij je zo op, dat de waarde van banden tussen familie, vrienden en cliënt het beste behouden blijft en mogelijk nog versterkt.

Zorg er wel voor de mantelzorgers teveel belast worden, maar neem niet te veel zorg over.

Team en organisatie

Als begeleider werk je vaak in een team en een organisatie. Toch kan het zijn dat je door de veranderingen binnen je organisatie opeens meer alleen werkt. Of dat je in een wijkteam vooral met heel andere vakgebieden samenwerkt. Die professionals kijken lang niet altijd vanuit jouw oogpunt naar de cliënt. Hoe werk je dan toch goed samen? Hoe bereik je doelen voor een cliënt als je elkaar niet zo vaak meer ziet? En hoe ga je om met wat de organisatie vraagt? Als begeleider loop je in de praktijk soms aan tegen een gevolg van de veranderingen, die niemand van tevoren had verwacht. Daar moet je in de praktijk een oplossing voor vinden. Je kunt veel zelf, maar geef het ook door aan je team en de organisatie. Anderen kunnen hetzelfde probleem hebben en samen los je het sneller op.

• Bedenk: heb je steun van het management? Dat is belangrijk in je werk. Het is belangrijk dat jouw leidinggevende goed stuurt in de relatie tussen jou, jouw team en jouw organisatie. Dan kan je team beter zelf organiseren, het draagt bij aan de doelen van de organisatie en het maakt jou tot een volwaardig lid in het zorgnetwerk.

Het zorgnetwerk

Bij je cliënt zijn vaak meer organisaties en partijen betrokken: een fysiotherapeut, dagbesteding, welzijn, voedingsdeskundige, enzovoort. Nu is het meer dan ooit belangrijk om goed zicht te hebben op dit netwerk. Ga na wanneer je voor je cliënt andere vakgebieden in of juist uit moet schakelen. Als begeleider help je de cliënt en zijn netwerk op die punten waar zij het zelf niet kunnen. Daarbij moet je ook kunnen doorverwijzen. Wees dus ondernemend. Onderzoek wat anderen kunnen doen voor je cliënt. Niet alleen waar het om een zorgvraag gaat, maar ook als het gaat om meedoen in de maatschappij. Help je cliënt als het nodig is bij de eerste stappen naar een baan, vrijwilligerswerk, sportclub, onderwijs, etc. Zorg dat je de weg kent om jouw cliënt zo goed en breed mogelijk te helpen. Op maat en uitgaande van wat je cliënt wil.

• Ga na: heb je kennis van de partijen en organisaties die ertoe doen?
• Ga na: weet jij wanneer je andere partijen moet in- of uitschakelen?
• Ga na: Onderhoud je een netwerk met het belang van je cliënt in je achterhoofd?

Jij zelf

Jezelf kennen als professional is de basis van jouw relatie tot anderen. Jij bent, met jouw drijfveren, talenten en motivatie, het instrument om de relatie met je cliënt vorm te geven. Wat doen de problemen van de cliënt met jou? Kun je overdenken wat jij daarbij voelt en doet?

• Ga na: herken je op tijd wanneer je tegen knelpunten, frustraties en teleurstellingen aanloopt? En wanneer anderen hier tegenaan lopen? Wat doe je dan?
• Ga na: zorg je dat je regelmatig de tijd neemt om even stil te staan bij je eigen werk in verhouding tot anderen? Ook als het druk is? Juist dan helpt het om even twee minuten stil te staan bij alles en jezelf.
• Ga na: weet je hoe je om kunt gaan met emoties van je cliënt en familie van de cliënt, maar ook met eigen collega's of collega's van organisaties waarmee je samenwerkt?

Dit is een aanpassing van het thema 'Vernieuwend Zorgen', dat voor een deel gebaseerd is op groepsinterviews met 150 medewerkers en leidinggevenden van vijf zorgorganisaties. Lees hier meer over op de website Zorg voor Beter.