Tragel innoveert met lekker slapen in de gehandicaptenzorg

Eva van Harn is Adviseur Kwaliteit & Innovatie bij Tragel en kwartiermaker van de eerste fase van het innovatietraject. Ze vertelt: ‘In de huizen waar onze cliënten wonen, hangt allerlei domotica waarmee we de nachtrust van cliënten kunnen monitoren. Dat zijn bijvoorbeeld camera’s en sensoren die activeren als iemand midden in de nacht uit bed stapt. Iemand van de nachtdienst kan dan desgewenst ingrijpen. Overigens installeren we die technologie altijd in overeenstemming met bewoners en cliëntvertegenwoordigers en conform de Wet zorg en dwang (WZD) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).’

Nachtrust

Op de bestaande domotica wil Tragel verder bouwen en ontwikkelen. Van Harn: ‘De vraag waarmee we in de IIG aan de slag zijn gegaan, is of we naast alleen monitoren in de nacht ook passende oplossingen kunnen bedenken voor het nachtelijk dwalen van bewoners. Door de 24 uur van een bewoner inzichtelijk te maken met behulp van een klantreis, kregen we inzicht in welke factoren van invloed zijn op een slechte nachtrust. Bijvoorbeeld, als iemand te vroeg naar bed gaat, wordt hij of zij dan ’s nachts wakker? Of ligt de cliënt te lang in bed en komt daar een slechte nachtrust uit voort? Dat soort zaken zijn we gaan onderzoeken.’

Dutjes doen

Uit een klein onderzoek bleek onder andere dat sommige bewoners overdag tijdens de dagbesteding dutjes deden. Mogelijk gingen die mensen vaker in de nacht dwalen. Eerste begeleider Valerie Martens van Tragel legt uit: ‘Het idee is dat we mensen die normaliter op de dagbesteding indutten op een fijne manier gaan activeren om wakker blijven. Verwacht wordt dat cliënten een betere nachtrust ervaren wanneer zij overdag geen rustmoment meer hebben, maar in plaats daarvan een ontspanningsmoment waarbij de alertheid gestimuleerd wordt. We gaan in het onderzoekstraject op zoek naar een instrument dat mensen tijdens het rustmoment weliswaar prikkelt om wakker te blijven maar niet overspannen maakt of op een andere manier in hun comfort beperkt.’

Tools

Er zijn hiervoor verschillende instrumenten denkbaar, zegt Martens: ‘Er bestaan VR-brillen die mensen op een rustige manier kunnen activeren, aangepaste tablets die specifiek zijn aangepast op cliënten met een verstandelijke beperking, kussens die ritmische beats laten horen, een stoel waar muziek, tactiele stimulatie en schommelbewegingen gecombineerd worden. Deze stoel is een van de tools die we overdag willen gebruiken om te zien of dit een positief effect heeft op de nachtrust van de cliënten. Allemaal cliëntvolgend natuurlijk, mensen testen alleen mee als zij dat willen.’ 

IIG-traject

Volgens bestuursvoorzitter Guus Bannenberg is de uitkomst dat cliënten een betere nachtrust kunnen ervaren niet het enige belangrijke aspect aan dit IIG-traject. ‘Naast betere zorg is de meerwaarde ook de onderzoekservaring die we als organisatie opdoen. We zijn zorgverleners en niet specifiek onderzoekers. De gehandicaptenzorgsector is redelijk ambachtelijk en individueel en daarom wordt er niet altijd voldoende geïnnoveerd of onderzocht. Terwijl in dit traject direct voelbaar is hoe enthousiast medewerkers worden als op basis van meetbaar bewijs de zorg te verbeteren valt. Dat werkt heel stimulerend. Bovendien zie je verschillende afdelingen hierbij volop samenwerken. De begeleiders van de dagbesteding, de nachtdienst, de technische dienst, de kwaliteitsmedewerkers, noem maar op. Die hebben niet altijd evenveel kansen om samen te werken en dat doen ze nu wel sterk op dit project.’

Technologie

Over de inzet van technologie in de zorg zegt Bannenberg: ‘Ook in onze sector is technologie niet meer weg te denken uit de zorgverlening. Alleen al als je kijkt naar het uitluisteren in de nacht en de nieuwe communicatiemiddelen zoals beeldbellen die ons ter beschikking staan. Het idee dat technologie kil zou zijn, of menselijke zorg zou vervangen klopt wat mij betreft niet. Dit traject laat heel duidelijk zien dat het juist een hulpmiddel is om méér persoonsgerichte zorg te kunnen leveren.’

Welk instrument Tragel uiteindelijk als eerste in gebruik gaat nemen, wil Bannenberg nog niet helemaal bevestigen. ‘Toen door de coronacrisis de dagbesteding tijdelijk noodgedwongen op slot moest, zorgde dat voor enige vertraging op dit project. Maar ik geloof dat de sensorische stoel straks als eerste aan de beurt is.’

Innovatie-impuls

Binnen de gehandicaptenzorg bestaan al veel mooie initiatieven op het gebied van technologische innovatie. Met de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg van het programma Volwaardig leven wil het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het voor cliënten en zorgverleners gemakkelijker maken om technologie toe te passen. Technologie die in de ogen van cliënten of naasten echt waarde toevoegt en hen ondersteunt. Vilans en Academy Het Dorp coördineren het programma en voeren het uit, ondersteund door adviseurs, experts en veldspecialisten.

Meer informatie:

• Gezond slaappatroon bewoners Leekerweide
• Lekkerder in je vel door goede nachtrust
• Sherpa doet aan slaapdiagnostiek