Niet-aangeboren hersenletsel (NAH)

Oorzaken niet-aangeboren hersenletsel

NAH kan verschillende oorzaken hebben. Er wordt onderscheid gemaakt tussen traumatisch en niet-traumatisch hersenletsel.

Traumatisch hersenletsel ontstaat door een klap tegen het hoofd. Er bestaan twee vormen, namelijk een hersenschudding en een hersenkneuzing. Dit letsel ontstaat bijvoorbeeld door een val of een ongeluk.  

Niet-traumatisch hersenletsel ontstaat door een proces in het lichaam. Dit zorgt voor problemen met de bloedtoevoer naar de hersenen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een beroerte, een hersentumor of een hartstilstand. 

Symptomen niet-aangeboren hersenletsel 

De symptomen van NAH verschillen per situatie.  De plaats en de grootte van het hersenletsel hebben daarbij veel invloed. Ook zijn sommige gevolgen goed te zien en andere minder goed. 

Zichtbare symptomen:

• De zintuigen (zien, ruiken, voelen en horen) werken minder goed. 
• Slikken en praten gaat moeilijk.
• Er zijn problemen met bewegen en de fijne motoriek.  

Minder zichtbare symptomen:

• Moeite met het onthouden van dingen.
• Snel overprikkeld.
• Problemen met concentratie.

Wil je meer weten over het herkennen van een NAH? Bekijk dan de Signaleringslijst volwassenen met NAH of bekijk de Signaleringslijst NAH bij kinderen en jongeren.

Gevolgen niet-aangeboren hersenletsel

De effecten van niet-aangeboren hersenletsel verschillen per persoon en worden vaak beschreven als een 'breuk in de levenslijn'. Dagelijkse gewoontes, relaties, werk en toekomstverwachtingen kunnen plotseling veranderen, niet alleen voor de persoon met NAH, maar ook voor hun naasten. Het verwerken van het letsel en het accepteren dat je niet meer de oude wordt kan zorgen voor gevoelens van rouw, schuld, schaamte, boosheid, onzekerheid, angst en eenzaamheid.

Door de veranderingen in het gedrag en de emoties na de hersenbeschadiging kan het zijn dat de omgeving de persoon met NAH niet meer herkent. Hierdoor kan de persoon met hersenletsel soms niet meer goed meedoen in de maatschappij en te maken krijgen met sociale uitsluiting.

Begeleiden bij niet-aangeboren hersenletsel

Als begeleider is het belangrijk om te begrijpen wat niet-aangeboren hersenletsel betekent voor de persoon die het heeft en zijn naasten. In de eerste fase moet je je cliënt ondersteunen bij het accepteren en verwerken van het verlies, en hen helpen om hun leven weer op te pakken. Tijdens de begeleiding is het belangrijk om openlijk te praten over de gevolgen in het dagelijks leven. Hierbij moet je rekening houden met zaken die niet direct zichtbaar zijn, zoals minder energie, langzamere verwerking van informatie en gevoeligheid voor prikkels.

In de Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel Volwassenen en de Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel Kinderen & Jongeren lees je welke zorg je op welk moment moet bieden en op welke manier. In de leidraad NAH in het Vizier vind je een verzameling kennisproducten die je daarbij kan ondersteunen.

Ervaringsdeskundigheid en niet-aangeboren hersenletsel

Het inzetten van ervaringsdeskundigen niet-aangeboren hersenletsel kan heel waardevol zijn. Je kunt daarmee beter het perspectief van mensen met niet-aangeboren hersenletsel begrijpen en meenemen in je werk. Bekijk hierover bijvoorbeeld de Inspiratietool In gesprek over NAH-ervaringsdeskundigheid en de video over de (meer)waarde van werken met NAH-ervaringsdeskundigen.

Cijfers en feiten hersenletsel

In Nederland komen er jaarlijks 130.000 nieuwe patiënten met hersenletsel bij. In totaal heeft 3,8% van de Nederlandse bevolking te maken beperkingen die het gevolg zijn van NAH. In de factsheet van Hersenz (hieronder bij ‘Downloads’) vind je uitgebreide informatie over cijfers, oorzaken en gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel.